Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Zaproponowano, by oznaczać nim: taśmy zawierające tekst mówiony (np. czytane lub mówione powieści wraz z podkładem muzycznym), taśmy dźwiękowe bez muzyki zawierające tekst mówiony (np. głosy ptaków ze słownym komentarzem), edukacyjne gry komputerowe dla dzieci i młodzieży. Wyłączono z systemu ISBN taśmy muzyczne lub taśmy, których najważniejszym elementem jest muzyka, a także rozrywkowe gry komputerowe. Ma miejsce nadawanie odrębnych numerów ISSN tradycyjnie drukowanym wydawnictwom ciągłym, ale także czasopismom udostępnianym w Inter-necie, dostępnym w trybie online oraz publikowanym na CD-ROM.
Poza wymienionymi funkcjonują też inne światowe systemy numeracji: ISMN (International Standard Musie Number) - międzynarodowy znormalizowany numer druków muzycznych; ISRN (International Standard Technical Report Number) - międzynarodowy znormalizowany numer raportów technicznych. Od Targów Książki we Frankfurcie nad Menem, zorganizowanych w 1997 r., stosowany jest w prototypowej wersji system DOI (Digital Objekt Identifer) - przewidziany dla cyfrowej rejestracji indentyfikacyjnej dokumentów egzystujących w zapisie elektronicznym w Internecie4. Proces symbolicznego oznaczania kolejnych typów dokumentów będzie się rozrastał i ogarniał coraz więcej nośników służących komunikacji społecznej. W myśl założeń UBC kontynuowane są prace mające doprowadzić do zunifikowania formatów danych bibliograficznych zapisu zautomatyzowanego. Pierwotnym założeniem tego rodzaju działań była standary- 4 A. Kemp: EineArt. "ISBN" fur Dokumente im Internet: das Digitale Objekt-Indenti-fizierungssystem (DOI). „Buch und Bibliothek" 1998 H. 3, s. 176-177; N. I. Smurova: ISBN w kniźnom dele. „Bibliografija" 1996 nr 6, s. 8-17; H. Walravens: International ISBN Agen-cyAdvisory Panel Meeting, Ljubljana 10-11 October 1996. „International Cataloguing and Bibliographic Control" 1996 vol. 26 nr 1, s. 9-12. 216 zacja zasad budowy rekordu, zawartości rekordu oraz oznaczników, które identyfikują poszczególne dane w zapisie czytelnym maszynowo. Różnorodność lokalnych rozwiązań zrodziła potrzebę formatu wymiennego, by możliwa stała się wymiana danych5. Zbiór norm ISBD (International Standard Bibliographic Description), mających zastosowanie w rejestracji różnych typów dokumentów, jest ciągle nowelizowany lub uzupełniany. Staraniem komitetu technicznego ISO TC 46/sc 9 - oprócz norm wymienionych w rozdz. 7 - powstały kolejne opracowania: regulujące zagadnienia identyfikacji bibliograficznej Bibliographic identification (biblid); unifikujące stosowanie skrótów typowych terminów bibliograficznych Abbreviations of typical bibliographic terms; normalizujące system zapisu dźwiękowego International Standard Recor-ding Code (ISCR). Upowszechnioną w 1976 r. normę opisu bibliograficznego materiałów nieksiążkowych International Standard Bibliographic Decription for Non-book Materials ISBD (NBM) zaktualizowano w 1987 r., a w 1990 r. wyodrębniono z zasięgu jej stosowania normę opisu plików komputerowych - Computer Files, oznaczonych akronimem ISBD (CF), po czym już w 1993 r. na konferencji IFLA zgłoszono potrzebę nowelizacji tej normy ze względu na stały postęp techniczny w dziedzinie zapisów elektronicznych6. Nie ustają więc działania wspomagające prace bibliograficzne, polegające na pracach normalizacyjnych, określających metodę i strukturę rejestracji rożnych typów dokumentów. Uwarunkowania kompletności informacji bibliograficznej Dla osiągnięcia kompletności rejestracji w skali międzynarodowej stało się konieczne ustalenie w poszczególnych państwach zasad pozyskiwania dokumentów, aby stanowiły podstawę bieżącej rejestracji bibliograficznej oraz archiwizacji egzemplarzy w wyznaczonych książnicach narodowych czy regionalnych. By ułatwić dostęp do egzemplarzy bibliotecznych, trzeba ponadto uzupełnić system rejestracji, podając si-gla biblioteczne. Zaciera się więc klasyczna różnica między zbiorem bi- 5 Na ten temat powstała już obszerna literatura, m.in. M. Lenartowicz: O formacie MARCdla niewtajemniczonych. „Przegląd Biblioteczny" 1978 z. 2, s. 195-204; Taż: Format UNIMARC. „Przegląd Biblioteczny" 1979 z. 3, s. 239-354; A. Paluszkiewicz: Struktura danych bibliograficznych w zintegrowanych systemach bibliotecznych. Warszawa 1997; S. A. Beljanina: Roi' GPNTB Rossii v popularizacii MARC - podobnych formatov i problemy in-formacionnogo vzaimodejstvija bibliotek Rossii. „Naućnyje i Technićeskie Biblioteki" 1997 nr 2, s. 102-107; S. Gradmann: MAB2, UNIMARC, USMARC. Strategische Uberlegungen zur Formatdiscussion. „Zeitschrift fur Bibliothekswesen und Bibliografie" 1995 Jg. 42 H. 5, s. 481-489; A. Roos: The South African MARC format (SAMARC). „International Cataloguing and Bibliographic Control" 1994 vol. 23 nr 2, s. 26-28 i in. " T. A. Bachturina, I. G. Ćistjakova: Mezdunarodnoe standartnoe bibliografićeskoe opisanie komp'jutemych fajlov ISBD(CF). „Naućnye i Technićeskie Biblioteki" 1995 nr 3, s. 15-22. 217 bliograficznych opisów nakładów wydawniczych a katalogiem bibliotecznym, który sporządzano wyłącznie dla konkretnych egzemplarzy. Kompletność rejestracji bibliograficznej osiągana jest w świecie wieloma sposobami, przez: • regulacje prawne, wspomagające działania organizacyjne; • dobrowolne przekazywanie egzemplarzy przez wydawców; • uzależnienie nadawania praw autorskich © Copyright od przekazania egzemplarzy publikacji. Ta forma praktykowana jest w USA, gdzie prawa autorskie przyznawane są wyłącznie tym wydawcom i autorom, którzy przekazali egzemplarze obowiązkowe swych publikacji. Jednocześnie w ramach danej procedury zapewnia się autorom i wydawcom ochronę tych praw. Prawo o egzemplarzu obowiązkowym (eo) ma w różnych krajach długą tradycję. Wraz z postępem cywilizacji obejmuje się nim coraz więcej typów dokumentów. We Francji odpowiednie prawo ustalił w 1517 r. Franciszek I, aby osiągnąć kompletność zasobów Biblioteki Królewskiej. Francuskim prawem o eo w latach dziewięćdziesiątych XX w. objęto - obok tradycyjnych publikacji, a więc druków zwartych i wydawnictw ciągłych - także nowe typy dokumentów: dokumenty elektroniczne (oprogramowanie, bazy danych, systemy ekspertowe), multimedia7. Taka też koncepcja zasięgu formalnego przyjmuje się coraz szerzej w skali międzynarodowej.
|
WÄ…tki
|