Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Wyróż-
nione zostały następujące poziomy zdolności adaptacyjnej: chaotyczna, elastyczna, strukturalna, sztywna. Skrzyżowanie tych dwóch wymiarów pozwala wyodrębnić szesnaście typów systemów rodzinnych. Podejście systemowe nie stworzyło spójnych kategorii do opisu rodzi- ny. Założenia dotyczące rodziny zaczerpnięte z teorii systemów i cyberne- 20 Barbara Tryjarska tyki zainspirowały metarefleksję nad zasadami funkcjonowania rodzin, rozumienia zaburzenia, możliwości i granic zmiany, sposobów podejmo- wania interwencji terapeutycznej, roli psychoterapeuty w rodzinie. Bibliografia . ..,.-, Bandler R., Grinder ]., Satir V. (1999), Zmieniamy się wraz z rodzinami. O zdro- wej komunikacji. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Bateson G. (1972), Steps to an ecology ofmind. New York, Ballantine Books. Bateson G. (1996), Umysł i przyroda - jedność konieczna. Warszawa, PIW. Barbaro de M. (1994), Struktura rodziny, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Red. B. de Barbaro. Kraków, Collegium Medicum UJ. Bertalanffy von L. (1984), Ogólna teoria systemów. Warszawa, PWN. Budzyna-Dawidowski P. (1994), Komunikacja w rodzinie, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Red. B. de Barbaro. Kraków, Collegium Medicum UJ. Drożdżowicz L. (1994), Ogólna teoria systemów, w: Wprowadzenie do syste- mowego rozumienia rodziny. Red. B. de Barbaro. Kraków, Cołlegium Me- dicum UJ. Foley V.D. (1974), An introduction to family therapy. New York, Grune and Stratton. Grzesiuk L. (1987), Strukturalna terapia rodzin w ujęciu Minuchina. „Nowiny Psychologiczne" nr 1. Grzesiuk L., Korpolewska K. (1988), Zaburzenia komunikowania się neuroty- ków, ich poznawcze uwarunkowania i psychoterapia, w: Zaburzenia komuni- kowania się neurotyków, osobowościowe wyznaczniki nerwicy i psychoterapia. Red. L. Grzesiuk. Warszawa, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszaw- skiego. Haley J. (1970/71), Family therapy. „International Journal of Psychiatry" no 9. Kołbik I. (1994a), Procesy emocjonalne w rodzinie, w: Wprowadzenie do syste- mowego rozumienia rodziny. Red. B. de Barbaro. Collegium Medicum UJ. Kołbik I. (1994b), Wywiad rodzinny z użyciem genogramu, w: Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Red. B. de Barbaro. Kraków, Colle- gium Medicum UJ. Keeney B. P. (1983), Aesthetics of change. New York, Guilford Press. Ludwig K. (1995), Terapia systemowa. Podstawy teoretyczne i praktyka. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Minuchin S. (1974), Families and family therapy. Cambridge, Harvard Uni- versity Press. Mostwin D. (1991), Przestrzeń życiowa rodziny. Ekologiczny model terapii rodziny w stanie kryzysu. Warszawa, Wydawnictwa „Synapsis". Rodzina w ujęciu systemowym 21 Namysłowska I. (1997), Terapia rodzin. Warszawa, PWN. Namysłowska I. (1992), Proces terapii rodzinnej, w: Rodzina w terapii. Red. A. Pohorecka. Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii. Nichols H.P. (1984), Family therapy: Concepts and methods. New York, Gard- ner Press. Praszkier R. (1992), Zmieniać nie zmieniając. Ekologia problemów rodzinnych. Warszawa, WSiP. Radochoński (1984), Psychoterapia rodzinna w ujęciu systemowym. Rzeszów, Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Satir V. (2000), Terapia rodziny. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psycholo- giczne. Simon F.B., Stierlin H. (1998), Słownik terapii rodzin. Gdańsk, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Tryjarska B. (1987), Główni przedstawiciele psychoterapii rodzinnej. „Nowiny Psychologiczne" nr 1. Tryjarska B. (1994), Terapia rodzinna, w: Psychoterapia. Szkoły, zjawiska, tech- niki i specjalne problemy. Red. L. Grzesiuk. Warszawa, PWN. Watzlawick P., Beavin J.H., Jackson D.D. (1967), Pragmatics of human com- munication: Prindples of problem formation and problem resolution. New York, Norton and Company. Wprowadzenie do systemowego rozumienia rodziny. Red. B. de Barbaro. Kra- ków, Collegium Medicum UJ. Zwoliński M. (1992), Właściwości funkcjonowania rodziny, w: Rodzina w tera- pii. Red. A. Pohorecka. Warszawa, Instytut Psychiatrii i Neurologii. Maria Ryś UWARUNKOWANIA KONFLIKTÓW I KRYZYSÓW W MAŁŻEŃSTWIE I RODZINIE Przyczyny, przebieg, skutki i sposoby rozwiązywania ) Podstawowym i naturalnym środowiskiem wychowawczym każdego (^młodego człowieka jest rodzina. Prawidłowo funkcjonująca rodzina-two- rzy wspólnotę, która wymaga od swych członków, przede wszystkim ro- dziców, integralnego zespolenia celów i dążeń, podejmowania na jej rzecz działań dobrowolnych, ale wynikających z poczucia wewnętrznej koniecz- , ności/ Równowaga i stabilność wzajemnych stosunków między rodzicami, ich poczucie odpowiedzialności oraz więź emocjonalna między wszystki- mi członkami rodziny są podstawą właściwych relacji w rodzinie. Każdy członek rodziny jest jednak osobą o zindywidualizowanych cechach i po- (trzebach (Poręba 1981). Konsekwencją współistnienia osób różniących się między sobą jest powszechność i nieuchronność występowania konfliktów (Wojciszke 1993). DEFINICJA KONFLIKTÓW I KRYZYSÓW W MAŁŻEŃSTWIE I RODZINIE Konflikty są nieodłącznym elementem funkcjonowania każdej grupy społecznej, a więc i rodziny jako wspólnoty osób szczególnie sobie bliskich (Wójcik 1994). Konflikty są nieuniknione i nie omijają żadnej rodziny. " fKonjlikLrozumiany jest często jako różnica zdań, zwyczajów czy upo- !jiob_ań. (Sujak 1982, s. 4), jest to pewnego rodzaju zderzenie dążeń przećiw- Ljt>ych, wykluczających się^nawza^eTn^trjałc-WSSys.100). Definicją konflik- pRTfialezy óbjąc również sytuacje, w których niezgodność poglądów i inte- resów członków rodziny przyjmuje formę sporu czy wręcz walki przeja- wiającej się w ścieraniu niemożliwych do zrealizowania równocześnie dążeń (Leksykon PWN 1972). Walce tej towarzyszy kumulacja negątyw- W sytuacjach konfliktowych ujawniają się tendencje skłaniające uczest- ników konfliktu do uznawania własnych sądów za jedynie słuszne, a prze- Uwarunkowania konfliktów i kryzysów w małżeństwie i rodzinie 23 konań drugich za błędne. Dochodzi więc d^wzajerrinegojLidowadniania swoich racji, głównie poprzez^wykazywaniejłędu drugiej osoEy~(GfaBow- scyTTJiernyśćy, Wołffchowiczbwie 1993). Przeniesieriie"~koTTflikTu na płasz- czyznę walki prowadzi uczestników sporu do wyrządzania sobie przykroś- ci, agresji werbalnej, nierzadko manifestowania wobec siebie przemocy fizycznej i psychicznej (Izdebska 1979). Przyjmując, że istotę konfliktu stanowi zderzenie przeciwstawnych, na- wzajem wykluczających się dążeń (Sujak 1982), trzeba podkreślić, że kon-
|
WÄ…tki
|