— Panowie! — powiedział powoli uwalniając ręce — kto ma ochotę zapłacić za mnie dwadzieścia czerwieńców? Wszyscy umilkli i cofnęli...

Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.

Wulicz wyszedł do drugiego pokoju i. usiadł przy stole; wszyscy podążyli za nim. Ruchem ręki poprosił
nas, byśmy siedli dokoła. Usłuchaliśmy w milczeniu: w owej chwili zdobył nad nami jakąś tajemniczą władzę. Spojrzałem mu przenikliwie w oczy; ale jego spokojny i nieruchomy wzrok wytrzymał moje badawcze spojrzenie i blade wargi uśmiechnęły się; jednak pomimo chłodnego opanowania wydało mi się, żem dostrzegł stygmat śmierci na tej bladej twarzy. Zauważyłem kilkakroć; i wielu starych żołnierzy potwierdzało moje spostrzeżenie, iż nieraz na twarzy człowieka, który ma umrzeć za kilka

godzin, widać jakieś dziwne piętno nieuniknionego losu, i wprawnym oczom trudno się omylić.
— Pan dzisiaj umrze — powiedziałem mu. Szybko się ku mnie obrócił, ale odparł wolno i spokojnie:
— Być może tak, być może nie...
Potem zwracając się do majora zapytał, czy pistolet jest nabity. Major w zamieszaniu dobrze nie pamiętał.
— Daj spokój, Wulicz! — ktoś zawołał — pewno, że nabity, skoro wisiał nad samą głową; że ci się chce żartować!...
— Głupi żart! — podchwycił drugi.
— Stawiam pięćdziesiąt rubli przeciw pięciu, że nie nabity! — zawołał trzeci. Powstał nowy zakład.
Sprzykrzyła mi się ta długa ceremonia. — Proszę pana — powiedziałem — albo niech się pan zastrzeli, albo powiesi pistolet na dawnym miejscu i idźmy spać.
— Rozumie się — zawołało wielu — idźmy spać
— Panowie, proszę, nie ruszajcie się z miejsc — rzekł Wulicz przystawiwszy sobie lufę pistoletu do czoła. Wszyscy jakby skamienieli.
— Panie Pieczorin — dodał — proszę wziąć kartę i rzucić ją w górę. . .. . ..'
Wziąłem ze stołu, jak dziś pamiętam, asa kier i rzuciłem w górę: wszyscy wstrzymali oddech; wszystkie oczy, wyrażając lęk i jakąś nieokreśloną ciekawość, biegły od pistoletu do fatalnego asa, który chwiejąc się w powietrzu powoli opadał: w chwili gdy dotknął stołu, Wulicz pociągnął za cyngiel... pistolet nie wystrzelił!
— Chwała Bogu! — wykrzyknęło wielu — nie nabity...
— Sprawdźmy jednak — rzekł Wulicz. Znowu odwiódł kurek, wycelował w czapkę wiszącą nad oknem rozległ się wystrzał, dym napełnił pokój; gdy się rozwiał, zdjęto czapkę, była przebita przez sam środek i kula utkwiła głęboko w ścianie.
Upłynęło jakieś trzy minuty— nikt nie mógł wymówić słowa; Wulicz najspokojniej przesypał moje czerwieńce do swojej sakiewki.
Zaczęły się debaty, dlaczego pistolet za pierwszym razem nie wystrzelił; niektórzy twierdzili, że prawdopodobnie panewka była zanieczyszczona inni mówili szeptem, że przedtem proch był wilgotny, a potem Wulicz dosypał świeżego; ale ja twierdziłem, że to przypuszczenie jest niesłuszne, ponieważ przez cały czas nie spuszczałem oczu z pistoletu.
— Ma pan szczęście w grze! — rzekłem do Wulicza.
— Pierwszy raz w życiu — odparł uśmiechając się z zadowoleniem — to jest lepsze od baka i sztosa.
— Za to troszkę niebezpieczniejsze.
— A co? zaczął pan wierzyć w przeznaczenie?
— Wierzę; tylko nie rozumiem teraz, dlaczego mi się wydawało, że pan stanowczo musi dziś umrzeć...
Ten sam człowiek, który tak niedawno mierzył sobie najspokojniej w czoło, teraz raptem rozgniewał się i zmieszał.
— Dość już tego! — rzekł wstając — nasz zakład się skończył i obecnie uwagi pańskie są, zdaje mi się, nie na miejscu... — Wziął czapkę i wyszedł. To mi się wydało dziwne — i nie darmo.
Wkrótce wszyscy rozeszli się po domach, rozmaicie tłumacząc sobie dziwactwa Wulicza i jak przypuszczam, jednogłośnie nazywając mnie egoistą, ponieważ założyłem się z człowiekiem, który chciał się zastrzelić; jak gdyby beze mnie nie mógł znaleźć do tego stosownej okazji! Wracałem do domu pustymi uliczkami stanicy: czerwona pełnia księżyca niby łuna pożaru zaczynała ukazywać się spoza zębatego horyzontu domów; gwiazdy jaśniały spokojnie na ciemnoniebieskim stropie i śmiesznym mi się wydało, gdy sobie przypomniałem, że byli ongiś ludzie głęboko mądrzy, którzy myśleli, iż ciała niebieskie biorą udział w naszych mizernych sporach o kawałek ziemi lub o jakieś wymyślone prawa. No i cóż? Te pochodnie zapalone, w ich mniemaniu tylko po to, żeby oświetlać ich bitwy i triumfy, płoną z tym samym blaskiem, a ich żądze i nadzieje dawno zgasły wraz z nimi niczym ogieniek wzniecony na skraju lasu przez beztroskiego wędrowca. Ale za to jaką siłę woli dawała im pewność, że całe niebo ze swoimi niezliczonymi mieszkańcami patrzy na nich ze współczuciem, wprawdzie niemym, lecz niezmiennym!... A my, ich nędzni potomkowie, tułający się po ziemi bez

przekonań i dumy, bez rozkoszy i strachu — z wyjątkiem tego mimowolnego lęku ściskającego serce na myśl o nieuchronnym końcu — my jesteśmy już niezdolni do wielkich ofiar ani dla dobra ludzkości, ani nawet dla naszego własnego szczęścia, bo wiemy, że jest nieosiągalne, i obojętnie wpadamy ze zwątpienia w zwątpienie, tak jak nasi przodkowie wpadali z jednej pomyłki w drugą, lecz nie mamy, jak oni, nadziei ani nawet tej nieokreślonej, choć istotnej rozkoszy, jaką znajduje dusza we wszelkiej walce z ludźmi lub z losem.
Dużo innych podobnych rozmyślań snuło mi się po głowie; nie starałem się zachować ich w pamięci, gdyż nie lubię zatrzymywać się na jakiejś oderwanej myśli, bo i do czego to prowadzi?... We wczesnej młodości byłem marzycielem; lubiłem pieścić na przemian to ponure, to tęczowe obrazy, które malowała mi moja niespokojna i chciwa wyobraźnia. Ale co mi z tego pozostało? tylko znużenie jak po nocnej walce ze zmorą i mętne wspomnienia, pełne żalu. W tej bezpłodnej walce wyczerpałem i żar duszy, i hart woli, niezbędne dla prawdziwego życia; wkroczyłem w to życie, przeżywszy je już w myśli, i ogarnęła mnie nuda i obrzydzenie jak tego, kto czyta liche naśladownictwo dawno mu znanej książki.

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.