Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Estetyka w jego rozumieniu zawiera w sobie w sposób konieczny koncepcję wychowawczego oddziaływania sztuki. Estetyka Souriau stanowi poważną inspirację idei pedagogiki estetycznej. , Souriau stwierdza, że sztuka przede wszystkim ukazuje obraz pewnej konkretnej zewnętrznej rzeczywistości ludzkiego życia. Zmieniające się w ciągu dziejów oblicze człoCVswieka, jego wygląd, sposób życia, ubierania, wszystko to znajduje odbicie w różnych dziedzinach sztuki. Ale ten obraz rzeczywistości zewnętrznej, istniejącej dawniej lub współcześnie, ma zawsze bardziej ukrytą treść filozoficzną. Starając się odszyfrować prawdę o człowieku, sztuka zmierza do pokazania tej ukrytej prawdy, której wyrazem jest jej obraz zewnętrzny. Dzięki sztuce świat najbardziej codziennych przeżyć i doświadczeń ukazuje się w wymiarach pogłębionych i zwielokrotnionych. Proste doznania czy zdarzenia nabierają przez pryzmat sztuki nowego znaczenia, stają się bardziej zobiektywizowane, uogólnione, następuje proces wzbogacania człowieka dzięki temu, co najbardziej ludzkie. Człowieka można przecież kształtować, podkreśla Souriau, a sztuka uczy go, jak on sam może kształtować siebie. Sztuka ukazuje się zatem jako możliwa przewodniczka życia"(Wojnar, 1964, s. 1071. Przedstawiając poglądy kilku wybitnych przedstawicieli myśli estetycznej i pedagogicznej na rozmaite wychowawcze walory sztuki wybraliśmy przede wszystkim ich wypowiedzi na temat sztuki muzycznej. Są one bardzo bliskie tym poglądom, na których opierają się koncepcje terapeutycznego znaczenia sztuki w ogóle, a szczególnie jej oddziaływania psychoterapeutycznego i psychokorekcyjnego. Wymienione koncepcje wychowawczego oddziaływania za pomocą sztuki można by zwięźle streścić w czterech punktach:1. Sztuka działając na sferę eoocionalną człowieka, kształtuje jego psychikę i wzbogaca życie wewnętrzne:2, ścisły związek pomiędzy doświadczeniem estetycznym a doświadczeniem ogólnym określa sztukę jako zdolną nie tylko do kształcenia wrażliwości estetycznej, ale wyznacza jej ważną funkcję w wychowaniu człowieka w zakresie ogólnego przygotowania do życia:3, komunikatywność sztuki decyduje o tym, że jest ona bardzo istotnym elementem w życiu nie tylko jednostki, ale i społeczeństwa:4, sztuka wzbogacając wewngLrzne życie człowieka, otwiera przed jego umysłem nowe wartości, a więc pogłębia nie tylko treść tego życia emoctonalnego lecz działa też w kierunku kształcenia jego intelektu. Trzeba jednak zaznaczyć, że stopień osłuchania, znajomości muzyki i poziom kultury muzycznej odbiorcy często-aczkolwiek nie zawsze-umożliwiają pełniejsze, głębsze przeżywanie estetycznych doznań muzycznych W odniesieniu do specyficznej roli muzyki należy raz jeszcze przypomnieć, że spośró-d wszystkich sztuk wyróżnia się ona szczególnie silnym i bezpośrednim oddziaływaniem na człowieka dzięki swej, bezznaczeniowości", która w potocznym odbiorze w znako@itysposób redukuje znacznie bonieczność udziału czynnika racjonalnego w odbiorze dzieła muzycznego, koncentrując swe działanie na sferze emocjonalnej. Te walory sztuki-dostrzegane przez twórców koncepcji Wehowania estetycznego-mają istotne znaczenie dla koncepcji wykorzystania jej w terapii. Sztuka może być przecież środkiem służącym kształtowaniu psychiki człowieka chorego, ułat*iaJącymskuteczne przeciwstawianie się chorobie, szczególnie BP dotyczy to schorzeń psychicznych i zaburzeń emocjonalnych:pomaga w ogólnym przygotowaniu do życia, co ma szczególne Oaczenie, gdy schorzenia lub poszkodowanie stwarzają ulruęhienia normalnemu funkcjonowaniu jednostki. Społeczr? @8@84 er sztuki pomaga w korygowaniu zaburzeń w zakresie stosue 88 w interpersonalnych, ułatwia choremu nawiązanie koJaCu. z otoczeniem, a terapeucie z pacjentem:wspomagając rozwój intelektualny człowieka, sztuka pozwala mu na wzmocnienie poczucia własnej wartości, na pełniejsze zrozumienie wartości życia, jego celu i sensu. Wzbogacanie człowieka o nowe przeżycia i doświadczenia płynące z obcowania z muzyką sprawia, że muzyka działa wychowawczo nie tylko w zakresie Jeztałtowania wrażliwości, ale pomaga też wydatnie w kształtowaniu ludzkiego stosunku do przeżyć ogólnych, zarówno własnych, jak i cudzych. Jest w? czynnikiem wpływającym na lepze wzajemne rozumienie się ludzi, jest środkiem międzyludzkiej komunikacji. Problem komunikacji, a więc i komunikatywności sztuki jest niezmiernie istotny m.in.dla psychoanalityków. W ujęciu psychoanalizy sztuka stanowi bardzo istotny środek ekspresji, co jest dla naszych rozważań o, tyle ważne, że poza wychowawczą rolą obcowania ze sztuką podkreśla wychowawczą rolę aktywnej działalności artystyczne j. Nieco obzerniejsze omówienie wychowawczej roli sztuki, a przede wszystkim muzyki, uzasadnione jest bardzo bliskim pokrewieństwem między działalnością wychowawczą a lecznicząt. Zagadnienie to szerzej omówione jest w pracy T. Natansona(l 976 a).
|
WÄ…tki
|