Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Doktor Rieux mówi: Tak, w nieszczęściu jest cząstka abstrakcji i irrealności.
Ale kiedy abstrakcja zaczyna nas zabijać, trzeba się zająć abstrakcją, choć wydaje się to absurdalne i nie ma logicznego wytłumaczenia. O absurdalności sytuacji świadczy to, że choć żniwo choroby jest wielkie, to jednak nie umiera doktor Rieux, który ma najbliższy kontakt z chorymi. Także zachowanie Cottarda jest nietypowe, a nawet anormalne. Wydaje się on jedyną osobą, której epidemia sprawia radość. Nie ucieka przed policją, staje się otwarty wobec ludzi. Kiedy epidemia mija, bohater zaczyna zachowywać się agresywnie. Absurdem wydaje się także nakaz ojca Paneloux, by uznać dżumę za karę Boga w sytuacji, gdy giną niewinne dzieci. Także przyjaciel doktora Rieux, Jean Tarrou, umiera, gdy epidemia niemal wygasła, choć udało mu się przetrwać najbardziej niebezpieczny okres choroby. 9),,Dżuma” jako metafora śmierci: śmierć stanowi nieodłączny element ludzkiego życia. Jest wyrokiem, który zostanie wykonany i nikt nie zdoła się temu przeciwstawić. Camus ukazuje różne postawy wobec śmierci, takie jak zachowanie Jeana Tarrou, Paneloux, doktora Rieux. 10),, Dżuma” jako powieść-parabola: utwór można określić jako powieść-parabolę (przypowieść). Podstawową cechą tego gatunku jest to, że wydarzenia i świat w niej przedstawione są pretekstem do głębszych przemyśleń, do przekazania uniwersalnych prawd o ludzkiej egzystencji. Mniej ważne są przedstawiane wydarzenia, istotniejsze jest ich „drugie dno” - znaczenie metaforyczne czy alegoryczne, wnioski natury filozoficznej czy moralnej, które wynikają z treści. W „Dżumie” Camusa znajdziemy następujące cechy paraboli: 1. Obecność motta: Mottem utworu jest cytat z Dziennika zarazy Daniela Defoe: Jest rzeczą równie rozsądną ukazać jakiś rodzaj uwięzienia przez inny, jak ukazać coś, co istnieje rzeczywiście, przez coś innego, co nie istnieje Motto wskazuje na to, że treść utworu odnosi się do innego sensu, sensu przenośnego, metaforycznego. 2. Możliwość dwojakiego rozumienia zjawiska dżumy: Dżuma może być rozumiana dosłownie jako choroba, ale także metaforycznie jako wojna, kataklizm, absurd czy zło, tkwiące w człowieku.. 3. Brak konkretyzacji czasowej: Jak podaje narrator na początku utworu, akcja powieści rozgrywa się w latach 40. XX wieku. Autor nie podaje ostatniej cyfry daty, w to miejsce stawia kropkę, w książce jest mowa o roku 194. 4. Ograniczenie przestrzeni: Akcja powieści rozgrywa się w zamkniętym Oranie. Z tego powodu narrator praktycznie nie podejmuje wątków nie związanych bezpośrednio z miastem. Cały świat przedstawiony Dżumy ogranicza się do tego jednego miejsca. 5. Pokazanie archetypicznych postaci: Bohaterowie Dżumy reprezentują pewne postawy. Doktor Rieux to człowiek oddający się bez reszty walce z dżumą w imię wypełniania swojego powołania. Tarrou reprezentuje postawę męczennika, osoby gotowej do poświęceń w imię walki ze złem. Rambert to człowiek, który początkowo nie chce nic zrobić dla innych, potem jednak zmienia swoją postawę. Ojca Paneloux można czytać jako typowego przedstawiciela Kościoła, który początkowo traktuje dżumę jak karę za grzechy, potem jednak zmienia swoje poglądy, wyrażając konieczność przybrania odpowiedniej postawy chrześcijańskiej w obliczu cierpienia. Grand – człowiek walczący z dżumą poprzez zwykłą pracę. Cottard – człowiek korzystający na nieszczęściu innych. 6. Aspekt moralny, dydaktyczny utworu: Wszystkie postaci występujące w utworze można oceniać pod względem moralnym. Od konkretnych bohaterów zależy, jaką postawę przyjmą w obliczu dżumy. W sytuacji zagrożenia życia sprawdza się ich moralność.7. Podporządkowanie wszystkich wątków i motywów głównemu tematowi utworu W powieści wszystkie wątki dotyczą dżumy i są z nią związane. Akcja utworu obejmuje historię epidemii – od momentu pojawienia się pierwszego szczura do otwarcia bram miasta. Cały utwór opisuje historię choroby i różnych bohaterów miasta, inne tematy nie są w utworze poruszane. 8. Liczne fragmenty filozoficzno-refleksyjne: W utworze znajdziemy sporo fragmentów, w których podejmowany jest problem sensu ludzkiego istnienia, sensu dżumy i natury ludzkiej.
|
Wątki
|