Ów przypadek zrządził, że poza kręgiem osób związanych z dynastią rządzącą w Mitanni nosiciele imion indoirańskich są poświadczeni głównie na dalekim...

Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.

Przegląd tych imion rozpoczniemy od Kadesz, gdzie w okresie amarneńskim (XIV w.) panował Szutatarra i jego syn Aitakama. Uwikłani w miejscowe konflikty, w okresie wielkiej wojny syryjskiej prowadzili podwójną grę, chcąc zachować władzę nad krajem. Po uprowadze-96 niu rodziny królewskiej do Anatolii Aitakama wraca już jako
wasal Hetytów. Później, po śmierci Szarrikuszuha, króla Karke-misz, staje na czele antyhetyckiego powstania. Na wieść o zbliżaniu się wojsk hetyckich Aitakamę zabija jego własny syn. Ale
zwycięzcy nie okazują mu wdzięczności; oskarżony o ojcobój-stwo, zostaje uprowadzony do kraju Asztata.
Można przypuszczać, że Szutatarra i Aitakama należeli do rodu huryckiego czy nawet indoirańskiego, który siłą zdobył władzę w Kadesz/Kinza. Nastąpiło to zapewne w okresie potęgi Mitanni. Miasto Kadesz, dziś Tali Nabi Mand, na północ od równiny Bika między Libanem a Antylibanem, leżało na wielkim szlaku z Azji przez Palestynę do Egiptu. Wykopaliska francuskie w latach 1921—1922 przyniosły liczne dowody egipskiego oddziaływania kulturalnego i politycznego, między innymi odnaleziono tu stelę faraona Setiego I (1291—1279).
Gdzieś na południe od Kadesz, może w kierunku Damaszku, znajdowały się kraje Upe i Abina.
Niektórzy badacze uważają, że chodzi tu o dwa warianty tej samej nazwy, ale warto zauważyć, że w zachowanych dokumentach jako książę Upe pojawia się Piriawaza, natomiast w Abina rządzi Ariwana. Według pewnego listu z El-Amarna w Kumidi (dziś Kamid al-Loz na równinie Bika) panował niejaki Arawana; jeżeli go utożsamić ze wspomnianym Ariwana, kraj Abina stanowiłby część równiny Bika. Imię Piriawaza uważa się za indoirańskie i tłumaczy “mający pożądaną (odpowiednią) siłę". Kasycki król Babilonii, Burnaburiasz II, skarży się w liście do faraona, że Piriawaza wespół z Szatatną (znów imię indoirańskie, jego ojciec zwał się Szurata) z Akko dokonywali napadów rabunkowych na karawany kupców babilońskich.
Następni książęta z południa o imionach indoirańskich to Pi-ridaswa z Januammu, Szuwardata z Hebronu, Piriamasda z Tali Taannach, Indaruta z Akszapu, Artamania z Ziribaszni w Za Jordanii i Piridija z Megiddo. Na terenie Palestyny są też poświadczone imiona huryckie; odnajduje się je na tabliczkach klinowych odkrytych w Tali Taannach i Sychem. Niektórzy autorzy uważają, że wspomniane w Sychem imię Piriaszszena jest indoirańskiego pochodzenia. Księciem Jerozolimy w okresie amarneńskim, a więc na długo przed przybyciem plemion hebrajskich, był Hu-ryta, którego imię zawierało charakterystyczny składnik -hepa. Później, już w czasach króla Dawida, władca tego miasta nazywał się Arauna. Podajemy tu tradycyjną formę tego imienia, w istocie mogło ono mieć inne samogłoski (alfabet hebrajski zawie- 97
7 — Popko i
98
rał tylko spółgłoski), dlatego też niektórzy badacze interpretują je jako huryckie, co zresztą wywołuje zastrzeżenia natury chronologicznej.
Obecność wspomnianych imion — zarówno huryckich, jak i in-doirańskich — w Palestynie i jej okolicach świadczy o jakimś najeździe huryckim w przeszłości, o dzielności wojowników marijanni i odniesionych przez nich zwycięstwach. Walcząc i wspierając się wzajemnie zdobywali stopniowo władzę w miastach zamieszkanych przez ludność semicką, po czym zaczęli się asymilować i przyjmować miejscowe zwyczaje. Pozostały po nich imiona, które przetrwały w źródłach historycznych jako jedyny ślad ich pochodzenia. Nie sposób wytłumaczyć owych faktów językowych inaczej, trzeba by bowiem przyjąć, że wśród semickich rodów panujących daleko na południe od Mitanni zrpdziła się nagle moda na właśnie takie imiona; jest to całkiem nieprawdopodobne. Ów podbój mógł nastąpić najwcześniej w XV, zapewne jednak dopiero w XIV
wieku.
W rozdziale Odkrycie Hurytów wspomniano, że wzmianki o tajemniczych Chorytach w Starym Testamencie inspirowały pierwszych badaczy do poszukiwań dalszych śladów istnienia tego ludu.
Owi Choryci mieli mieszkać w górach Seir w Edomie, na południowy wschód od Morza Martwego.
W świetle naszych niedawnych wywodów na temat zasięgu imion huryckich w XIV wieku można wysunąć bardzo ostrożne przypuszczenie, że Huryci w swej wędrówce na południe dotarli aż do Edomu i tam, w trudno dostępnych górach, jakoś przeżyli aż po czasy biblijne. Bardziej prawdopodobne jest jednak, że przetrwała tylko nazwa owych przybyszów, ich samych zaś wchłonęło semickie otoczenie. Historycy odrzucają wszelkie domysły o obecności “żywych"
Hurytów w Palestynie w czasach biblijnych, a wzmianki o nich uważają za anachronizm. Samą nazwę “Choryci" próbuje się tłumaczyć na podstawie języków semickich. Oprócz nich Stary Testament wspomina o Hetytach i zagadkowych Hiwwitach; także te nazwy nie oznaczają
“prawdziwych" przedstawicieli tych ludów, zresztą osoby nazywane Hetytami — Uriasz, Abimelek, Beeri i Elon — mają imiona semickie.

Wątki

Powered by wordpress | Theme: simpletex | © Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.