9091 pozwala, do dzia³ania raczej powolnego, - tutaj na odwrót, im szybciej, energiczniej i mocniej wszystkie si³y bêd¹ rzucone do czynu, jest...

W szczególnoœci niezmiernie wa¿n¹ spraw¹ jest, aby dyspozycja (akt 7-my) nastêpowa³a natychmiast po wyborze, aby by³a zupe³nie jednoznaczna, bez wahañ, marudzenia i w¹tpliwoœci. Na namys³ ju¿ nie czas: rozwa¿yliœmy wszystko jakeœmy mogli - teraz trzeba dzia³aæ zaraz i z ca³¹ moc¹.
I ta norma mog³aby siê wydawaæ czymÅ“ najzupe³niej banalnym i ³atwym do przeprowadzenia: skoro przecie¿ uznaliÅ“my, ze taki a taki Å“rodek jest najlepszy, nie powinno byæ chyba trudnoÅ“ci w wyci¹gniêciu odpowiedniego wniosku praktycznego i nakazaniu so­bie czynu. Niestety i tutaj nie zawsze rzeczy id¹ tak, jakby iϾ powinny. Podczas gdy bardzo wielu ludzi grzeszy w pierwszej fazie decyzji zbytnim poÅ“piechem, lekkomyÅ“lnoÅ“ci¹ albo brakiem zimnej krwi, niemniejsza liczba pope³nia b³¹d przeciwny: gdy wybór (akt 6) ju¿ przeprowadzony, oni nie zdobywaj¹ siê na mocn¹ decyzjê, maru­dz¹, maj¹ skrupu³y, tak ¿e ostatecznie, mimo najlepszego przygotowa­nia, do sprawnego czynu nie dochodzi. Decyzja nie zapada, albo, jeÅ“li zapada, to nie doϾ stanowczo, chwiejnie, wskutek czego i wykonanie jest liche, i nieraz wystêpuj¹ wahania, cofniêcia siê itp. Jest to mo¿liwe dlatego, ¿e ci¹gle jeszcze jesteÅ“my w dziedzinie praktyki, gdzie wola i uczucia mog¹ wp³ywaæ na wnioski rozumowania - a poza tym w samym rozumie wystêpowaæ mog¹ jakieÅ“ wadliwoÅ“ci, nie pozwalaj¹ce na praktyczne ich stosowanie.
8. Obok rozumu bardzo znaczn¹ rolê odegra w tej fazie decyzji sama wola a wraz z ni¹ uczucia. Dyspozycja akcji bêdzie tym lepiej wykonana, im wola silniejsza, z im wiêksz¹ energi¹ pójdzie za s¹dem - rozkazem. Tak¿e uczucia staj¹ siê teraz bardzo po¿yteczne i potrzebne, w pierwszym okresie mog³y one tylko przeszkadzaæ w namyÅ“le, przes³aniaæ po³o¿enie i poci¹gaæ do fa³szywych wniosków. Obecnie jednak namys³ jest skoñczony, trzeba dzia³aæ - i czyn wypa­dnie tym mocniej, bêdzie tym gorêtszy i energiczniejszy, im bardziej wespr¹ go uczucia pozytywne. Dyspozycja akcji jest wiêc w mocnym charakterze sygna³em do podniesienia uczuæ pozytywnych. Nasz dowódca, który dot¹d nie pozwala³ im dzia³aæ, teraz powinien celowo wzbudziæ w sobie odwagê, zapa³ bojowy, nadziejê zwyciêstwa itp. Ale oczywiÅ“cie, aby takie podniesienie uczuæ by³o mo¿liwe, trzeba, by one by³y ju¿ uprzednio przygotowane, aby nie ponosi³y w przeciwn¹
stronê i zarazem, aby dyspozycja akcji nie pozostawia³a ¿adnych w¹tpliwoÅ“ci, ¿adnych krytych dróg odwrotu, aby by³a ostateczna i bezwzglêdna. Tylko w tych warunkach czyn wypadnie tak, jak wy­paϾ powinien.
Zatem w drugiej fazie decyzji wypada: (1) wydaæ dyspozycjê czynu natychmiast po wyborze, z najwiêksz¹ mo¿liw¹ energi¹ i nieod­wo³alnie, (2) u¿yæ ca³ej rozporz¹dzanej si³y woli i uczuæ do przepro­wadzenia czynu.
3. Decyzja bojowa.
1. JeÅ“li decyzja jest zawsze aktem trudnym i wymaga szeregu warunków, aby mog³a wypaϾ nale¿ycie, to trudnoÅ“ci potêguj¹ siê znacznie, gdy chodzi o decyzjê bojow¹, któr¹ wypada podj¹æ dla przeprowadzenia czynu wojennego. Zarazem decyzja bojowa musi byæ z regu³y lepsza od analogicznej decyzji „cywilnej" ze wzglêdu na donios³oϾ jej skutków i, zwykle, trudnoÅ“ci naprawienia b³êdów. Wskutek tego ¿o³nierz, a zw³aszcza dowódca, musi umieæ decydowaæ znacznie lepiej ni¿ niemal ka¿dy inny - powinien byæ prawdziwym artyst¹ decyzji. Mo¿na bez przesady powiedzieæ, ¿e jest ta umiejêtnoϾ obok mêstwa najbardziej charakterystyczn¹ cech¹ charakteru ¿o³­nierskiego. Wypada wiêc nam zwróciæ uwagê na szczególne cechy de­cyzji bojowej, jej potrzeby i trudnoÅ“ci.
2. Dla zorientowania siê w cechach decyzji bojowej, powziêtej w ogniu, dobrze bêdzie zacz¹æ od przyk³adu, zaczerpniêtego z historii wojny polsko-rosyjskiej z r. 1920, mianowicie z dzia³añ przeciw Budiennemu.
Szwadron l p. ul. zaj¹³ Wolodarkê, wysuwaj¹c patrole do dwóch dalszych miejscowoÅ“ci. Reszta pu³ku stoi opodal w BereŸnie. Po walce z kawaleri¹ i piechot¹, nacieraj¹ od po³udnia i po³udniowe­go zachodu, pu³k otrzymuje rozkaz wycofania siê pod BereŸno. Ledwo do³¹czenie ukoñczono, pojawia siê na wzgórzach na zachód od BereŸna ³awa kozacka. Na rozkaz dowódcy dywizji, rozwija siê przeciw niej l p. u³.: jeden szwadron naciera na ³awê od czo³a, drugi wchodzi w lewo, trzeci wprawo, czwarty zostaje w odwodzie. Czo³owy szwadron idzie z rozmachem do szar¿y, zmusza ³awê do ucieczki i w poÅ“cigu, nie ogl¹daj¹c siê na s¹siadów, wpada do po­bliskiej wsi Hajwerony. Tutaj naje¿d¿a na bateriê, która przyjmuje go
92
93