Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
W "Kowalu" autor pisze, ¿e ka¿dy sam wykuwa swój los. Poeta aprobuje filozofiê Nietzschego - si³a i moc to wartoœci nadrzêdne, maj¹ce przysz³oœæ. Zawarte tu marzenia o potêdze, myœli i uczucia mo¿na uznaæ za programowe dla postawy m³odego Staffa przeciwstawiaj¹cego siê dekadenckim schy³kowym tendencjom i kierunkom w sztuce, która gloryfikowa³a znu¿enie, zw¹tpienie we wszystko, rezygnacjê i rozpacz istnienia.
W póŸniejszym jednak czasie Staff uleg³ nastrojom dekadenckim, co wyraŸnie widaæ w tomikach "Ptakom niebieskim", "Dzieñ duszy". Zw³aszcza poezje zawarte w tym drugim tomie nosz¹ wyraŸne znamiona poetyki modernistycznej. W wierszu "Deszcz jesienny", gdzie melodyka s³ów i rytmu odtwarza nastrój deszczowego dnia, poeta przyobleka w t¹ muzykê swoje myœli, stany duchowe i przelotne impresje. Pojawiaj¹ siê tu s³owa-klucze charakterystyczne dla dekadentów: rozpacz, ¿a³oba, œmieræ, mrok, p³acz, przera¿enie, pustkowie. Panuje tu rozpacz smutku i melancholii, szare i mgliste kolory stwarzaj¹ nastrojowoœæ utworu. Utworem reprezentatywnym dla ówczesnej maniery poetyckiej mo¿e byæ "Wejmuta" z cyklu "Przez mrok" - wiersz pe³en patosu, ¿a³oœci, têsknoty i bólu wype³niaj¹cych serce poety, który s³ucha ponurego szumu sosny wejmuty. Lata 1908-1914 przynosz¹ w twórczoœci Staffa dalsze poetyckie plony. Ukazuj¹ siê tomy: "Ga³¹Ÿ kwitn¹ca", "Uœmiechy godzin", "W cieniu miecza", "£abêdŸ i lira". Jest to poezja pogodna, nie ma w niej odbicia konfliktów, ani przeczucia nadci¹gaj¹cej katastrofy wojennej. Poeta trzyma³ siê z dala od tych problemów jakby wiedz¹c, ¿e w innej sferze ludzkich prze¿yæ jego poezja zdo³a osi¹gn¹æ wielkoœæ i doskona³oœæ: "Znam gorycz i zawody, wiem co ból i troska Z³uda mi³oœci, zw¹tpieñ, mroku, têsknot, rozbiæ A jednak œpiewaæ bêdê wam Pochwa³ê ¯ycia ..." Tak mówi³ Staff w "Przedœpiewie" otwieraj¹cym tom "Ga³¹Ÿ kwitn¹ca". Wierny swemu humanistycznemu widzeniu œwiata, wielbi³ bêdzie w swojej poezji to ¿ycie wraz z jego urokami, zachwytami i cierpieniem. G³osi³ bêdzie pogodn¹ filozofiê bytu pojmowanego przezeñ jako harmonijne wspó³istnienie pozornie sprzecznych elementów bólu i radoœci, œmierci i ¿ycia, trwania i przemijania. Jego poezja, podobnie jak i filozofia w pe³ni odzwierciedla postawê twórcy wobec rzeczywistoœci. Miejsce m³odzieñczych rozwichrzeñ zajmuje spokojna afirmacja ¿ycia, melancholia siê ucisza, smutek ³agodnieje, a wiersz nabiera klasycznej klarownoœci, pogody i prostoty wyrazu. Jasne i czyste tony staffowskiej liry przerywaj¹ lata 1914-18. Z okrutnych doœwiadczeñ I wojny œwiatowej rodzi siê jego nowy zbiór wierszy pod tytu³em "Têcza ³ez i krwi". Ogrom ludzkiego cierpienia, jakie przynios³a wojna, wstrz¹sn¹³ poet¹, co zosta³o wyra¿one siê w s³owach pe³nych bólu, goryczy i przera¿enia (na przyk³ad w wierszach "Deszcz krwi i ognia", "Szko³a" i inne. Odzyskanie przez Polskê niepodleg³oœci natchnê³o Staffa do napisania cyklu wierszy patriotycznych, w których da³ piêkny wyraz swej gor¹cej mi³oœci i radoœci z powodu jej odrodzenia siê po niewoli . St¹d powsta³ cykl liryków "Œcie¿ki polne" - zbiór wierszy o wsi, w których Staff wprowadza do polskiej liryki elementy prostej codziennoœci: ¿ycia, pracy i wiejskiej przyrody - podnosz¹c je do rangi poezji (na przyk³ad "Podój", "Kogut", "Kartoflisko", "Gêsiarka" i in.). Cykl ten dziêki odejœciu poety od specyficznego m³odopolskiego estetyzmu, symbolizmu i dziêki dalszej krystalizacji jego talentu ma w twórczoœci poety donios³e znaczenie. W okresie miêdzywojennym powstaj¹ dalsze tomiki: "¯ywi¹c siê w locie", "Ucho igielne", "Wysokie drzewa", "Barwa miodu".
|
Wątki
|