Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Jedno zniesienie obejmuje 40—60 kulistych,
białych jaj, o średnicy około 5 mm. Rozwój zarodkowy trwa zależnie od temperatury otoczenia 20—30 dni. Świeżo wylęgnięte w. mają muszle o średnicy około 4,5 mm. Do pierwszej zimy osiągają średnicę około l cm, a dopiero w 3 roku życia uzyskują ostateczne rozmiary i dojrzałość płciową. Żyją zazwyczaj około 5—6 lat, wyjątkowo do 10 lat. Podstawę ich pożywienia stanowią świeże liście ziół. W hodowli można je karmić wszelkimi warzywami z dodatkiem otrąb. W. wyrządzają niekiedy szkody w ogrodach warzywnych. W krajach Europy Zachodniej, zwłaszcza we Francji, w. są do dziś spożywane w dużych ilościach. Aby nie zniszczyć zasobów, wprowadzono tam szczegółowe przepisy ochronne dla tego gatunku, m.in. dość długi okres ochronny. Polska eksportuje na zachód duże i stale rosnące ilości w. (Tabl. XVII). [T.U.l wioslowiec (Polybius henslowi) — gatunek stawonoga z sekcji —.-krabów. Ma głowotułów o długości kilku centymetrów, rozszerzony z przodu i silnie zwężony w tyle. Świetnie pływa, wiosłując z dużą szybkością ostatnią parą listkowato spłaszczonych odnóży krocz-nych. W czasie pływania przedostatnia para odnóży pełni rolę sterów, natomiast przednie odnóża przylegają ściśle do ciała. W. żyją w pobliżu brzegów Morza Śródziemnego i w Atlantyku, od Hiszpanii po kanał La Manche. [L.Ż.] wioślarki (Ciadocera) — rząd stawonogów z podgromady —>.liścionogów. Rozmiary większości gatunków wynoszą 0,5— —2 mm, niektóre jednak rosną do 10 mm długości. Ciało w. jest zazwyczaj zwarte i słabo segmentowane, o słabo wyodrębnionym odwłoku. Na ogół całe ciało okrywa dwuklapo-wa skorupka. U niektórych gatunków, szczególnie drapieżnych, skorupka ulega redukcji, tworząc na grzbiecie samicy komorę lęgową. Na przedzie głowy istnieje duże oko, złożone z 20—30, a u form drapieżnych nawet ze 100—300 soczewek. II para czułków rozwinięta jest w postaci silnych dwugałęzistych wiosełek. Stanowiących główny, a nierzadko jedyny organ służący do pływania, krótkie bowiem zazwyczaj odnóża w liczbie 4—6 par służą przede wszystkim do 405 wirczyk oddychania oraz chwytania pokarmu. U w. silnie zaznacza się dymorfizm płciowy. Występujące tylko w pewnych miesiącach samce są zwykle dwukrotnie mniejsze od samic, a wskutek braku komory lęgowej mają odmienne od samic kształty. Pojawiają się przeważnie tylko jesienią, a w o-kresowycń zbiornikach wodnych — przed ich wyschnięciem. Zapłodnione jaja składane są do komory lęgowej. Komora ta chroni jaja w czasie suszy, a ponadto ułatwia roznoszenie ich na znaczne nieraz odległości. Jaja zawierają dużo żółtka. Młode odbywają cały rozwój wewnątrz jaja i wylęgają się już podobne do rodziców, brak zatem stadium larwy. Wiosną z jaj zi-. mowych rozwijają się wyłącznie' samice, które rosną niezwykle szybko i często już po kilku dniach wydają potomstwo rozradzające się dziewo- rodnie. W ten sposób powstaje w ciągu roku kilka pokoleń. W komorze lęgowej znajduje się od l do 'kilkudziesięciu jaj, z których lęgnące się wkrótce młode są uwalniane w czasie najbliższego linienia matki. Jedna samica rozradza się wielokrotnie. Tak więc w. odznaczają się ogromną rozrodczością, odgrywając dużą rolę w biocenozach wodnych. Często pokolenia wiosenne dość znacznie różnią się od pokoleń letnich lub jesiennych, co utrudnia rozpoznanie poszczególnych gatunków. W. zasiedlają wszystkie zbiorniki słod- kowodne, bytując zarówno w toni (ignik, leptodora i inne), jak też wśród roślinności brzegowej (np. chydorus, ostrożan-ka i przeźroczka), rzadziej na samym dnie (alona). Znanych jest szereg w. "wszędobylskich", żyjących w najrozmaitszych zbiornikach wodnych (jak np. bosmina i dafnia). Omawiane skorupiaki rozsiedlone są we wszystkich strefach klimatycznych. Istnieje też kilkanaście gatunków morskich w. (np. ewadna) bądź też wi stepujących wyłącznie w słonawych jeziorkach Azji (np. cerkopagis). Ogółem należy tu kilka tysięcy gatunków. [L.Ż.] wirczyk (Vor(tcella) — rodzaj pierwotniaków z podgromady ->-wieńcorzęsych. Obejmuje gatunki podobne kształtem do odwróconego dzwonu wysokości 50—200 [urn, osadzonego na długiej, kurczliwej nóżce. Wewnątrz nóżki znajduje się włókno kurczliwe. W. reagują na bodźce mechaniczne (np. na . przyspieszony przepływ wody, wstrząs naczyniem, w którym się znajdują) natychmiastowym skurczem swych nóżek, przybierających wówczas postać małej sprężynki. W. znajduje się w wodach ściekowych na dnie i na błonkach powierz- chniowych. Im woda jest żyź-niejsza, tym więcej spotyka się w niej w. (Tabl. I). [A.J.K.l Wirczyk l — makronukleus; 2 — mikironu-kleus; 3 — cytostom; 4 — wodni-czka tętniąca; 5 — peristom; 6 — spiralna btonka dogębowa; 7 — włókienko kurczliwe nóżki wirki 406 wirki (Turbellarźa) — gromada z typu -^płazińców. Rozmiary ich ciała wahają się na ogół w granicach od ułamków milimetra do kilku centymetrów, tylko nieliczne gatunki osiągają długość około 6 cm. Znanych jest około 1600 gatunków. Kształtem przypominają wy- dłużony listek. Są grzbietowo--brzusznie spłaszczone i mają słabo wyodrębnioną część głowową, zaopatrzoną w czułko-wate lub płatowate wyrostki. U większości gatunków całe ciało pokrywa urzęsiony nabłonek, zaopatrzony w komórki gruczołowe i czuciowe. Ruch rzęsek powoduje powstawanie w wodzie drobnych wirów (stąd nazwa gromady). Nabłonek oddzielony jest od paren-chymy bezkomórkową błoną podstawową, która nadaje ciału określony kształt oraz służy za przyczep dla mięśni. W nabłonku znajdują się rabdity oraz ramity — pręciki silnie załamujące światło. Ich rola nie jest jeszcze wyjaśniona; być może spełniają funkcje obronne lub pomagają przy chwytaniu zdobyczy. W. poruszają się za pomocą skurczu mięśni biegnących w różnych kierunkach (podłużnych, okrężnych, skośnych i grzbietowo-brzusz-nych) oraz ruchu rzęsek nabłonka. Mogą pełzać i pływać, wykonując ruchy faliste, czy też poruszać się tak jak gąsienica miernikowca. Mogą również pełzać grzbietem ku dołowi po błonce napięcia powierzchniowego lustra
|
WÄ…tki
|