n

, t. IV, fasc. 2, Warszawa 1969; Vita quinquefratrum martyrum seu
239
Vita vel passio Benedicti et lohannis sociorumque eorum, ed. J. Karwasiń-ska [w:] Mon. Poi. Hist., ser. n., t. IV, fasc. 3, Warszawa 1973; także ed. A. Bielowski [w:] Mon. Poi. Hist., t.1, Lwów 1864, s. 151-156; Pass/o, ed. G. Waitz [w:] MGH, Scriptores, t. XV, 1888, s. 705-707; Źródła skandynawskie i anglosaskie do dziejów Słowiańszczyzny, wyd. G. Labuda, Warszawa 1961; Słowiańszczyzna starożytna i wczesnośredniowieczna. Antologia tekstów źródłowych, opr. G.
Labuda, Poznań 1999. Użyteczne zestawienie tekstów źródłowych sporządził: Z. Wojciechowski, Polska nad Wisłq i Odrą w X wieku, Katowice 1939, s. 123-143.
Polskie przekłady
Anonim tzw. Gali, Kronika polska, przełożyli R. Gródecki i M. Ple-zia, Biblioteka Narodowa, ser. I, nr 59, wyd. 7, Wrocław 1996; Mistrz Wincenty (tzw. Kadłubek), Kronika polska, przełożyła B.
Kiirbis, Biblioteka Narodowa, ser. I, nr 277, Wrocław 1996; Kronika Thietmara (jak wyżej: Kroniki); Kosmasa, Kronika Czechów, przełożyła M. Wojciechow-ska, Warszawa 1968; Kronika Wielkopolska, przetłumaczył K. Abgaro-wicz, Warszawa 1965; Pis'miennictwo czasów Bolesława Chrobrego, przetłumaczył K. Abgarowicz, Warszawa 1966; Średniowieczne żywoty i cuda patronów Polski, tłumaczyła J. Pleziowa, opracował M. Plezia, Warszawa 1987; W kręgu żywotów
świętego Wojciecha, red. naukowy o. J.A. Spież, Tyniec-Kraków 1997 (tutaj m.in. Kristidnova legenda, jak wyżej: Kroniki).
Komentarze źródłoznawcze
Ze względu na szczupłość źródeł, zróżnicowany stopień wiarygodności, a także skomplikowane powiązania ich wzajemnej zależności każdy „fakt źródłowy" wymaga starannej obróbki źródłoznaw-czej, zanim na ich podstawie odtworzy się „fakty historyczne", tworzące naszą wiedzę o przeszłości. W zasadzie taką wiedzę o każdym źródle przekazują krytyczne wstępy do poszczególnych kronik i roczników. Natomiast wiedzę ogólną o nich czerpiemy z analiz podręcznikowych; podstawowe znaczenie mają rozprawy i monografie:
T. Wojciechowski, O rocznikach polskich X-XV wieku [w:] Pamiętnik Akademii Umiejętności, Wydz. filolog, i histor.-filoz., 4 (Kraków 1880), s. 144-233; W. Kętrzyński, O rocznikach polskich
[w:j Rozprawy Akademii Umiejętności, Wydz. histor.-filoz., 34 (1897), s. 164-354; M. Perlbach, Die Anfange der polnischen Annalistik [w:j Neues Archiv d.
240
Gesellschaft f.d. altere deutsche Geschichtskunde, 24 (1899), s. 231-285; V. Novotny, Studien żur Quellenkunde Bóhmens [w:] Mitteilungen d. Instituts f. ósterreichische Geschichtsforschung, 24
(1903), s. 529-615; P. David, Les sources des d'histoire de Pologne a l'epoque des Piasts (963-1386), Paris 1934; Z. Budkowa, Początki polskiego rocznikarstwa [w:] Studia Źródłoznawcze, 2
(1958), s. 81-96; J. Dąbrowski, Dawne dziejopisarstwo polskie (do roku 1480), Wrocław 1964; D.
Tfeśtfk, DieAnfónge der bóhmischen Geschichtsschreibung. Die dltesten Prager Annalen [w:]
Studia Źródłoznawcze, 23 (1978), s. 1-36.
Własne poglądy na rocznikarstwo polskie przedstawiłem w rozprawie: Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach s'rednich [w:] Kwartalnik Historyczny, 78 (1971), s. 804-837, atakżejeden czy dwa roczniki niemieckie u podstaw polskiego rocznikarstwa [w:] Studia Źródłoznawcze, 39 (2001), s. 7-27, której głównym tematem jest ustalenie zależności między rocznikami polskimi i czeskimi, w tym zwłaszcza zapożyczeń z polskich roczników w Kronice Kosmasa i w dwu najstarszych rocznikach czeskich (jak wyżej: Roczniki).
O Kronice mnicha korbejskiego Widukinda zob. H. Beumann, Widukind von Korvei.
Untersuchungen żur Geschichtsschreibung und Ideen-geschichte des W.Jahrhunderts, Weimar 1950; o Kronice Thietmara zaś i jego życiu zob. H. Lippelt, Thietmar von Merseburg Reichsbischof und Chronist, Kbln-Wien 1973; Kronice Kosmasa poświęcił kilka wnikliwych rozpraw i monografię D.