Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
2. Pojęcia ogółne i uwagi metodologiczne Należy wyróżnić kilka zasadniczych rodzajów reform (według ich przed~~ miotu), a także odróżnić kilka poziomów reformatorskiego myśłenia (i działa~» nia) w administracji i wobec administracji publicznej. ;r~ Co do przedmiotu reformy, najezęściej bywa nim sama struktura jednostk organizacyjnej administracji, jej część lub zespół takich jednostek - wtedy mamy czynienia z reorganizacją. Najprostsze reorganizacje polegają na łączeniu bąd~ dzieleniu instytucji administracyjnych, względnie wydzielaniu nowych instytuć,~i' z dotychczas działających. Ta ostatnia metoda, jako swoisty "inkubator", jes;t' często stosowana dla łagodniejszego, kontrolowanego wdrażania w administracji': nowych zadań i przedsięwzięć publicznych, co zawsze wymaga wielu skompli-; kowanych prac organizacyjnych, a zwłaszcza starannego zbudowania właściwego~; zespołu ludzkiego. Na przykład, Zespół Zamówień Publicznych w Urzędzie Rady Ministrów, do którego zadań należało przygotowanie projektu ustawy o zamó-' wieniach publicznych, był w 1993 r. zaczynem personalnym i merytorycznym dl~: Urzędu Zamówień Publicznych, który powstał w 1994 roku. Reorganizacja może więc łączyć się ze zmianą statusu publicznoprawneg~. danej instytucji bądź tyczyć się tylko jej organizacji wewnętrznej. W pierwszym przypadku następuje również redefinicja prawnego zakresu działania i charakteru instytucji administracyjnej (celu jej powołania i posiadanej formy ustrojowej); w drugim - zazwyczaj nie. Taka właśnie "prosta" reorganizacja jest najczęstszą (i zazwyczaj zresztą oczywist~ konsekwencją wzrostu wielkości instytucji lub zmian uwarunkowań zewnętrznych, w których ona działa, albo też bywa wyni~ kiem przeprowadzonej w instytucji analizy organizacyjnej. Przegląd zakresi i charakteru dokonanej reorganizacji pozwala zazwyczaj ocenić, czy nie mam~ przypadkiem do czynienia ze zmianą pozorną. Czasem powstaje zupełnie nowa instytucja administracyjna. Tak dzieje si~ zazwyczaj tylko wówczas, gdy wprowadzane reformy mają charakter systemowy Oto kilka przykładów. Systemową zmianą było z pewnością przywrócenie w Polsce w 1980 r. sądowej kontroli legalności działania administracji, w związ~ ku z czym pojawił się Naczelny Sąd Administracyjny. Zmiana stosunków gospo~ darczych w kierunku powrotu do gospodarki rynkowej przyniosła koniecznoś~ wdrożenia instytucjonalnych mechanizmów ochrony konkurencji, w związku : czym w 1990 r. powołano Urząd Antymonopolowy i Sąd Antymonopolowy, za~ wobec reaktywowania w 1991 r. instytucji publicznego obrotu papierami warto ściowymi dla nadzoru nad prawidłowym jego przebiegiem utworzona została Komisja Papierów Wartościowych. Z kolei demokratyzacja życia publicznegc przyniosła decentralizację administracyjną i wprowadzenie w 1990 r. samorząd~ gminnego, a w 1998 r. - samorządu powiatowego i regionalnego. Przydanie gmi~ nie atrybutu odrębnej w stosunku do państwa padmiotowości publicznoprawnę oznaczało też konieczność innego niż dotąd ujęcia fundamentalnej zasady dwuin~ stancyjności postępowania administracyjnego w sprawach indywidualnych. Gdy~ by bowiem nadal, jak przed 1990 r., odwołania od decyzji podjętych w gminie rozpatrywać miał, jako "szczebel wyższy", wojewoda, samorządowa gmina była~ by w tych sprawach poddana merytorycznej presji administracji rządowej. Ab~ tego uniknąć, utworzono samorządowe kolegia odwoławcze jako samodzielne ciała administracyjne, właściwe w drugiej instancji. Wobec nowego uregulowania ubezpieczeń spolecznych i emerytalnych powstak~ nowe instytucje nadzorcze (np. Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi). Zmiana systemowa łączy się nie tylko z tworzeniem nowych instytucji, ale często również z reorganizacją w postaci likwidacji starych. Okres po 1944 r. kiedy wprowadzano dyktaturę proletariatu i gospodarkę planową, dostarcza wieh znanych przykładów takich likwidacji. Warto zwrócić uwagą na pewną szczegól~ ną metodę działania w tym zakresie, będącą jakby odwrotnością wspominanegc powyżej "inkubatora zmiany". Jest to mianowicie - sięgając do porównań ze świata przyrodniczego - coś w rodzaju groźnej jemioły: narośl na dotychczasowe_ instytucji, która po jakimś czasie przejmuje wszystkie jej funkcje.
|
WÄ…tki
|