Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Obecnie, około 20 milionów
dorosłych w wieku od 18. do 34. roku życia mieszka w domu wraz ze swymi rodzicami. Dotyczy to około 58% wszystkich mężczyzn i 47% wszystkich kobiet między 18. a 24. rokiem życia. Wszystko wskazuje na to, że w nadchodzących latach liczby te będą się zwiększać (U.S. Bureau of the Census, 1992). Pełne gniazdo to interesujący trend demograficzny, a powody, dla których młodzi ludzie pozostają w domu rodzinnym, są odbiciem dzisiejszych czasów. Na szczycie przyczyn nieodmiennie znajdują się trudności finansowe. Młodzi dorośli często mają kłopoty z zapewnieniem sobie niezależnego stylu życia. Niektórzy pozostają w domu rodzinnym, aby nie narażać się na samotność. Są również tacy, którzy jeszcze się kształcą, którzy opóźniają zawarcie małżeństwa, i tacy, którzy rozwiedli się (mający dzieci i bezdzietni). Dorosłe dzieci często traktują dom rodzinny jak przystań lub miejsce, do którego można powrócić po pracy. Pełne gniazdo często dostarcza szczęścia i satysfakcji rodzinie. Ale może także wywoływać wiele napięć i problemów. Na przykład niektórzy ludzie, nie związani blisko z prezentowanymi problemami, do właściwego wypełniania roli rodzicielskiej zaliczają wypuszczanie dzieci w świat i włączanie ich w nurt życia społecznego. Napięcia, jakie pojawiają się w pełnym gnieździe, łączą się z naruszaniem cudzego terytorium, hałaśliwym zachowaniem, dzieleniem obowiązków domowych. Dorosłe dzieci mogą również poważnie dezorganizować codzienne życie domowe i narazić na konflikty związek małżeński rodziców (Schnaiberg i Goldenberg, 1989). 506 Rozdział 10. Średnia dorosłość PODOBIEŃSTWA l RÓŻNICE ZWIĄZANE Z PŁCIĄ Jak myślisz, czy wido- czne różnice związane z ptcią w pełnieniu roli dziadka i babci wpływają na kształtowanie się ról związanych z płcią u wnucząt? Czy sądzisz, że orientacja androgyniczna w peł- nieniu roli babci i dziadka wpływała by odmiennie na wnuczęta? W jaki sposób? DZIADKOWIE Inną formą rozwoju rodziny wśród wielu dorosłych w średnim wieku jest bycie dziadkami. Pojawienie się wnuczka kształtuje stosunki pomiędzy dziadkami i młodszą parą na bazie intensywnego zainteresowania matym potomkiem. Wejście w rolę dziadków to nowy i najczęściej pozytywny wymiar w życiu dorosłych w średnim i starszym wieku. Dziadkowie mogą służyć wnuczętom jako źródło wiedzy, mądrości, miłości i zrozumienia oraz mogą znacząco na nie oddziaływać. Niejednokrotnie jednak idealizują swoje role i ich znaczenie (Brubaker, 1990a; Ełkind, 1990; McMillan, 1990; Miller i Cavanaugh, 1990; Strom"i Strom, 1990; Thomas, 1990b; L.B. White, 1990). Bycie dziadkami nie zawsze wiąże się z pozytywnymi cechami. Dla niektórych jest to widoczne świadectwo starzenia się. Może też występować konflikt między dziadkami a rodzicami dotyczący wychowania dziecka. Wielu dziadków protestuje przeciw stereotypowej treści i oczekiwaniom wobec nich, zawierającym w założeniu konieczność poświęcenia czasu i troski wnuczętom. Niektórzy dziadkowie rze- czywiście odczuwają zmęczenie spowodowane opieką nad matym dzieckiem. Badania (Burton i DiIworth-Anderson, 1991) potwierdzają, że nie wszyscy dziadkowie pragną być zatrudniani, zgodnie z powszechnymi oczekiwaniami co do ich roli, zwłaszcza zaś przy wychowaniu dziecka. W przyszłości badacze powinni poznać straty i zyski płynące z pełnienia ról w rodzinie przez jej starszych członków, zwłaszcza w kategoriach ponoszonej przez nich odpowiedzialności (Langer, 1990). A-:; . : W pełnionych przez dziadków rolach istnieją widoczne różnice związane z płcią. Na przykład dla kobiety rola babci wydaje się mieć szczególne znaczenie. Pełnienie roli babci może być widziane jako doświadczenie macierzyńskie, przeważnie z powodu tradycyjnej, dominującej roli kobiety w wychowaniu dzieci. Chociaż większość mężczyzn jest zadowolona z roli dziadka, tradycyjnie babcie prawie od samego początku przyjmują na siebie bardziej aktywną rolę. W okresie postnatalnym babcie służą pomocą młodej matce, dziecku i jej rodzinie. Babcia jest często osobą, która pierwsza przewija dziecko, kąpie i pielęgnuje z wyjątkiem krótkich przerw, podczas których te czynności wykonuje matka. Jest spostrzegana jako osoba najlepiej troszcząca się o dobre samopoczucie matki i wnuczka (Gee, 1991; Leslie, 1982; Wasserman, 1990). Dziadek bardziej angażuje się w opiekę nad wnuczętami po przejściu na emeryturę. Nie traci już energii i czasu na pracę zawodową, może więc zająć się wnuczętami. Częściej je odwiedza, zabiera na spacery, kupuje prezenty i opiekuje się nimi (Leslie, 1982). Vira Kivett (1991) przeprowadziła badania czarnych i białych amerykańskich mężczyzn pełniących rolę dziadka, które pokazały podobieństwa w ocenie znaczenia roli dziadka, a także w zakresie pomocy niesionej przez wnuczęta. Okazało się, że rola dziadka jest bardziej znacząca dla Amerykanów afrykańskiego pochodzenia niż dla białych. Inne różnice dotyczące pełnienia ról dziadka i babci pomiędzy białymi i czarnymi pokazano we wstawce „Ukazanie odmienności". /^'A^:- ' Należy podkreślić, że z biegiem czasu role dziadków zmieniały się. Na przykład współczesna babcia jest czynna zawodowo i ma już poza sobą codzienne obowiązki związane z rozwojem i wychowaniem własnych dzieci (Hagestad, 1991). Nie znamy jednak odpowiedzi na pytanie, w jaki sposób jej większe zaangażowanie zawodowe wpływa na wypełnianie roli babci. Podobnie nie wiemy, w jakim stopniu elastyczność w pełnieniu ról mężczyzny i kobiety wptywa na tryb pełnienia roli dziadka i babci. Rewizji wymaga również przekonanie łączące obraz dziadków i babć w średnim wieku z bujanym fotelem. Linda Burton i Peggy DiIworth-Anderson (1991) zaobserwowały, że zwiększenie się liczby rodzin z jednym rodzicem może spowodować, że role dziadka i babci będą bardzo ważne. W świetle tych zmian Robert i Shirley Strom (1990) sugerują, że niezbędne jest
|
WÄ…tki
|