Jeżeli rozpoznamy to za sprawą przekazu i dzięki metodzie, wówczas możemy osiągnąć prawdziwe wyzwolenie...

Wyzwolenie oznacza wejście w naszą prawdziwą naturę. Nie jesteśmy już dłużej uzależnieni od myśli, osądów i uwarunkowanej karmicznej wizji.75
Kiedy umierają ci, którzy praktykowali w nocy, mają możliwość osiągnięcia wyzwolenia. Ci, którzy nie posiadają zdolności osiągnięcia takiego urzeczywistnienia w chwili śmierci, powracają do bardo egzystencji. Taki powrót oznacza, że ponownie się odrodzimy, posiadając funkcje umysłu i świadomości zmysłów, obie bardzo podobne do swych odpowiedników w stanie snu. Różnica pomiędzy nimi polega na tym, że w stanie snu funkcje naszej świadomości nie są uzależnione od ciała materialnego i jego organów zmysłów. Z tego powodu tantryzm wyjaśnia, że w bardo nasza przejrzystość jest siedmiokrotnie większa od przejrzystości, jaką posiadamy w ciągu życia.
M: Znam wiele świadectw ludzi żyjących na Zachodzie, którzy mieli klarowne doświadczenia we śnie. Potrafili przekształcić koszmar w spokojną sytuację lub pokonać strach we śnie. Jeżeli nigdy nie słyszeli o praktykach tantry i dzogczien, ale mieli doświadczenia klarowności i wiedzą wystarczająco dużo, by móc przekształcić negatywne sny w pozytywne okoliczności, to czy w bardo egzystencji będą w stanie przekształcić gniewną manifestację w coś pozytywnego i osiągnąć przynajmniej pozytywne odrodzenie, jeśli nie całkowite wyzwolenie?
N: Jeżeli doświadczyło się przekształcenia negatywnej sytuacji w łagodną, oznacza to tylko to, że posiada się to doświadczenie we śnie. Jeżeli posiada się we śnie zdolność przekształcania czegoś negatywnego w coś pozytywnego lub łagodnego, nie oznacza to, że również po śmierci, w bardo, będzie się to umiało zrobić.
Jeżeli chcesz się wyzwolić, musisz posiadać moc połączenia ze świadomością swojej prawdziwej natury. Twoja prawdziwa natura nie jest dualistyczną wizją. Pojęcia dobra i zła są związane z percepcją, która sama stanowi rezultat karmy. Inną sprawą jest posiadanie wiedzy na temat bardo. Po pierwsze, potrzeba metody odkrycia własnego potencjału. Następnie należy odkryć, w jaki sposób ten potencjał znajduje się poza życiem i śmiercią oraz poza ograniczeniami własnego widzenia dobra i zła. Jeżeli nie posiada się tego zrozumienia swojej prawdziwej natury, nie sądzę, aby istniała możliwość osiągnięcia wyzwolenia w bardo.
M: Prowadzi nas to do metody dzogczien, do poznania własnej prawdziwej natury poprzez bezpośredni przekaz oraz praktyk snu i naturalnego światła. Czy mógłbyś powiedzieć coś na temat praktyki dzogczien i w jaki sposób otrzymuje się przekaz? W jaki sposób praktyka dzogczien umożliwia wyzwolenie siebie w czasie śmierci lub nawet osiągnięcie doświadczeń przejrzystości podczas śmierci? Jaki związek istnieje pomiędzy praktykami podczas snu i tym wszystkim, o czym mówiliśmy w kategoriach dzogczien, czyli pomiędzy praktykami nocy i świadomością rigpy w dzień?
N: ZasadÄ… nauk dzogczien jest poznanie. Potrzebujemy zrozumieć nasz rzeczywisty stan. Możemy to zrobić wyÅ‚Ä…cznie poprzez poznanie naszej egzystencji. Mówimy na przykÅ‚ad, że umysÅ‚ jest jednÄ… z trzech egzystencji – ciaÅ‚a, mowy i umysÅ‚u. Jest on również korzeniem tych trzech egzystencji. Kiedy mówimy o umyÅ›le, mamy na myÅ›li umysÅ‚ jako relatywny stan, z pomocÄ… którego myÅ›limy i oceniamy. Kiedy natomiast mówimy matura umysÅ‚u», schodzimy gÅ‚Ä™biej. Nie rna jednak sposobu odkrycia natury umysÅ‚u, jeżeli nie wiemy, czym jest umysÅ‚.
Umysł jest częścią naszego względnego stanu, naszej egzystencji ciała, mowy i umysłu. Kiedy w naukach dzogczien poznajemy nasz rzeczywisty stan, nazywamy go stanem rigpa lub byciem w naszej rzeczywistej naturze. To poznanie jest również korzeniem praktyki snów.