Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Nazywa� si� Kakambo i bardzo kocha� pana
do�wiadczywszy jego prawdziwej dobroci. Osiod�a� co �ywo dwa andaluzyjskie rumaki. "Dalej, panie, id�my za rad� starej, siadajmy na ko�, i jed�my nie ogl�daj�c si� za siebie". Kandyd pocz�� roni� �zy: "O, droga Kunegund, trzeba� mi ci� opu�ci�, w chwili gdy gubernator mia� nam wyprawi� wesele! Kunegundo, przywieziona z tak daleka, c� si� z Tob� stanie? - Stanie si�, co si� ma sta�, rzek� Kakambo; kobieta nigdy nie jest w k�opocie o siebie; B�g troszczy si� o to plemi�. Jed�my. - Gdzie mnie prowadzisz? dok�d jedziemy? co poczniemy bez Kunegundy? powiada� Kandyd. - Na �wi�tego Jakuba z Kompostell! odrzek� Kakambo, mia�e� pan walczy� przeciwko jezuitom, id�my� walczy� po ich stronie; znam po trosze ten kraj, zawiod� pana do ich kapitana, kt�ry zna bu�garsk� musztr�; czeka ci� wielki los. Kiedy cz�ekowi nie wiedzie si� w jednym �wiecie, mo�e si� mu powie�� w drugim. Niema�a to rozkosz widzie� i przedsi�bra� ci�gle co� nowego. - By�e� ju� tedy w Paragwaju? rzek� Kandyd. - Ech, oczywi�cie! odpar� Kakambo; by�em kucht� w kolegium Wniebowzi�cia i znam mocarstwo ojczulk�w jak ulice Kasyksu. Cudowna rzecz, to ich kr�lestwo. Ma wi�cej ni� trzysta mil �rednicy; podzielone jest na trzydzie�ci prowincyj. Ojcowie maj� tam wszystko, a ludy nic: to arcydzie�o rozumu i sprawiedliwo�ci. Co do mnie, nie widz� nic r�wnie boskiego jak los padres, kt�rzy prowadz� tu wojn� z kr�lem hiszpa�skim i portugalski, w Europie za� uznaj� w�adz� tych kr�l�w; tu morduj� Hiszpan�w, a w Madrycie wysy�aj� ich do nieba: po prostu zachwycaj�ce! Jed�my: stanie si� pan najszcz�liwszym z ludzi. C� za uciech� b�d� mieli los padres, skoro si� dowiedz�, �e przybywa im rotmistrz kt�ry zna musztr� na spos�b bu�garski!" Skoro dotarli do pierwszej linii obronnej, Kakambo powiedzia� nadci�gaj�cej stra�y, �e pewien kapitan pragnie m�wi� z Jego Eminencj� komendantem. Dano zna� Wielkiej Gwardii. Oficer paragwajski pospieszy� do st�p komendanta udzieli� mu tej wiadomo�ci. Przede wszystkim, rozbrojono Kandyda i Kakamb�; zabrano im r�wnie� andaluzyjskie wierzchowce. Nastepnie, wprowadzono cudzoziemc�w mi�dzy dwa szeregi �o�nierzy; na ko�cu znajdowa� si� komendant, w tr�jgraniastym kapeluszu, z podkasan� sutann�, ze szpad� u boku, ze szpontonem w d�oni. Da� znak; natychmiast dwudziestu czterech �o�nierzy otoczy�o nowoprzyby�ych. Sier�ant rzek� przybyszom, i� trzeba zaczeka�: komendant nie mo�e z nimi m�wi�, albowiem wielebny ojciec prowincja� nie pozwala, aby jakikolwiek Hiszpan otworzy� usta inaczej niz w jego obecno�ci i aby przybywa� w kraju wi�cej ni� trzy godziny. "Ale�, rzek� Kakambo, pan kapitan, kt�ry umiera z g�odu podobnie jak ja , nie jest Hiszpanem, jest Niemcem; czy nie mogliby�my tedy po�niada�, czekaj�c na Jego Wielebno��?" Sier�ant uda� sie natychmiast do komendanta i zda� mu spraw� z tego o�wiadczenia. "Bogu chwa�a! rzek� tamten; skoro to Niemiec, mog� si� z nim rozm�wi�; niech go zawiod� do namiotu". Natychmiast zaprowadzono Kandyda do altany pokrytej zieleni�, zdobnej pi�kn� kolumnad� z zielonego i z�otego marmuru, oraz klatkami w kt�rych mie�ci�y si� papugi, kolibry, rajskie ptaszyny, pantarki i inne co najrzadsze ptaki. Doskona�e �niadanie sta�o przygotowane w z�otych wazach, podczas gdy Paragwajczycy jedli kukurydz� na drewnianych miskach, w szczerym polu, w skwarze s�onecznym, wielebny ojciec komendant wst�pi� do altany. By� to pi�kny m�odzieniec, o pe�nej twarzy, rumiany i bia�y, p�e� smag�a, oko �ywe, ucho r�owe, wargi p�sowe, mina dumna, ale jakim� odr�bnym rodzajem dumy, ani hiszpa�skiej ani jezuickiej. Zwr�cono Kandydowi i Kakambie bro�, kt�r� im wprz�d odj�to, jak r�wnie� andaluzyjskie rumaki; Kakambo nasypa� im owsa w pobli�u altany, wci�� maj�c na nie oko, z obawy jakiej pu�apki. Kandyd uca�owa� najpierw kraj szaty komendanta, nast�pnie siedli do sto�u. "Jeste� zatem Niemcem" rzek� jezuita w tym j�zyku. - Tak, wielbny ojcze, odpar� Kandyd. Wymawiaj�c te s�owa, patrzyli na siebie zdumieni, ze wzruszeniem kt�rego nie mogli opanowa�. "Z jakich stron? spyta� jezuita. - Z plugawej Westfalii, rzek� Kandyd; urodzi�em si� na zamku Thunder-ten-tronckh. - O nieba! czy podobna! wykrzykn�� komendant. - C� za cud! zawo�a� Kandyd. - By��eby� to ty? rzek� komendant. - To niemo�ebna", rzek� Kandyd. Padaj� sobie w ramiona, �ciskaj� si�, lej� strumienie �ez. - Jak to! to ty, wielebny ojcze? ty, brat pi�knej Kunegundy, ty, zamordowany przez Bu�gar�w! ty, syn pana barona! ty, jezuit� w Paragwaju! Trzeba przyzna�, �e ten �wiat osobliw� toczy si� kolej�. O, Panglossie, Panglossie, jaki� by�by� rad, gdyby nie to, i� powieszono ci� tak przedwcze�nie!" Komendant kaza� si� usun�� czarnym, oraz Paragwajczykom, kt�rzy podawali napitek w kryszta�owych pucharach. Z�o�y� tysi�czne dzi�ki Bogu i �w. Ignacemu; �ciska� Kandyda raz po razu, oblicza ich sk�pa�y si� we �zach. "By�by� jeszcze bardziej zdumiony, bardziej rozczulony, gdybym ci rzek�, �e panna Kunegunda, siostra twoja kt�r� mniema�e� zamordowan�, cieszy si� najlepszym zdrowiem. - Gdzie? - W s�siedztwie twoim, u gubernatora Buenos-Aires; wyl�dowa�em tam w�a�nie, aby prowadzi� wojn� przeciw wam". Ka�de s�owo, kt�re dorzucali w tej d�ugiej rozmowie, pi�trzy�o dziw na dziwie. Ca�a ich dusza pomyka�a na j�zyk, czai�a si� z wyt�on� uwag� w uszach, b�yszcza�a zaciekawieniem w oczach. Jako �e to byli Niemcy, zabawiali si� przy stole czas d�u�szy, czekaj�c na wielebnego ojca prowincja�a; za czym, komendant tak prawi�, wpatruj�c si� z czu�o�ci� w drogiego Kandyda. XV. Jako Kandyd zabi� brata Kunegundy Na ca�e �ycie zostanie mi w pami�ci obraz straszliwego dnia, gdy, w moich oczach, zamordowano rodzic�w i zgwa�cono siostr�. Kiedy Bu�garzy odeszli, nie zdo�ano odnale�� tej uroczej istoty; rzucono na jeden w�z matk�, ojca i mnie, dwie s�u��ce i trzech zar�ni�tych ch�opaczk�w, aby nas pogrzebac w kaplicy oo. jezuitow, o dwie mile od zamku przodk�w. Jaki� jezuita pokropi� nas �wi�con� wod�; by�a straszliwie s�ona; par� kropel dosta�o mi si� do oczu; dobry ojciec spostrzeg� �e powieka poruszy�a si� nieco; po�o�y� mi r�k� na sercu i uczu� lekkie bicie; zaopiekowa� si� mna, i, po up�ywie trzech tygodni
|
Wątki
|
W trosce o komfort korzystania z naszego serwisu chcemy dostarczać Ci coraz lepsze usługi. By móc to robić prosimy, abyś wyraził zgodę na dopasowanie treści marketingowych do Twoich zachowań w serwisie. Zgoda ta pozwoli nam częściowo finansować rozwój świadczonych usług.
Pamiętaj, że dbamy o Twoją prywatność. Nie zwiększamy zakresu naszych uprawnień bez Twojej zgody. Zadbamy również o bezpieczeństwo Twoich danych. Wyrażoną zgodę możesz cofnąć w każdej chwili.