\par ksi\'eagach, kt\'f3ry pozwala nam ogl\'b9da\'e6 Grecj\'ea po\'b3owy II wieku po Chr...

,
\par obejrze\'e6 jej zabytki, pozna\'e6 kulty i dzieje lokalne, pos\'b3ucha\'e6 legend.
\par Bez Pauzaniasza nasza znajomo\'9c\'e6 Grecji by\'b3aby o wiele ubo\'bfsza.
\par
\par Wielki dorobek medycyny antycznej podsumowa\'b3 eklektyk o filo-
\par zoficzno-literackiej formacji Klaudiusz Galen (Galen\'f3s) z Pergamonu
\par (129-199), najpierw lekarz gladiator\'f3w, pod koniec \'bfycia lekarz cesa-
\par rzy, g\'b3osz\'b9cy nawet w tytule jednego z pism, \'afe najlepszym lekarzem
\par jest tak\'bfe filozof (Hoti aristos iatr\'f3s kaj philosophos), autor Sztuki
\par lekarskiej (Techne iatrike), anatom, fizjolog, pisz\'b9cy \'bfywo i jasno,
\par autorytet dla ca\'b3ego \'9credniowiecza.
\par
\par Ojyocem tego przede wszystkim okresu, cho\'e6 pocz\'b9tkami si\'eagaj\'b9cym
\par jeszcze w hellenizm, mia\'b3 by\'e6 jeden z naj\'bfywotniejszych gatunk\'f3w
\par beletrystyki w literaturze europejskiej, w czasie kiedy si\'ea rodzi\'b3, jak
\par zreszt\'b9 i jeszcze d\'b3ugo p\'f3\'9fniej, mo\'bfe nie tyle szanowany, ile zaczytywany,
\par kt\'f3rego chronologia i geneza wci\'b9\'bf jeszcze s\'b9 przedmiotem naukowych
\par spor\'f3w. Idzie o romans, ochrzczony zreszt\'b9 t\'b9 nazw\'b9 dopiero przez
\par nowo\'bfytnych, o fikcyjne historie par rozdzielanych przez losy i w ko\'f1cu
\par przez losy \'b3\'b9czonych kochank\'f3w, historie, na kt\'f3rych faktur\'ea sk\'b3ada\'b3a
\par si\'ea hellenistyczna poezja mi\'b3osna, nowa komedia, opowie\'9cci podr\'f3\'bfnicze
\par i fantastyczne oraz wprawki retoryczne.
\par
\par Pierwszym chronologicznie \'9cladem istnienia tych niezwyk\'b3ych
\par awantur jest zachowany w papirusie urywek tzw. Powie\'9cci o Ninosie,
\par powsta\'b3ej w II/I wieku. Potem pojawia si\'ea ju\'bf seria romans\'f3w za-
\par chowanych'W ca\'b3o\'9cci w orygina\'b3ach, a czasem w \'b3aci\'f1skich prze-
\par k\'b3adach i przer\'f3bkach. Jedne nawi\'b9zuj\'b9 do legendy historycznej
\par i literackiej i z nich wywodz\'b9 si\'ea tak popularne w Europie \'9crednio-
\par wiecznej ,,historie troja\'f1skie" Diktysa i Daresa (te\'bf ostatnio potwier-
\par dzone znaleziskami papirusowymi), cudowna opowie\'9c\'e6 o Aleksandrze
\par Wielkim Pseudo-Kallistenesa czy te\'bf Historia Apolloniosa kr\'f3la Tym.
\par
\par Fantastyk\'ea podr\'f3\'bfnicz\'b9 i utopi\'ea wprowadzi\'b3 do literatury jeszcze
\par na prze\'b3omie IV/III wieku Euhemer (Euhemeros) z Messeny
\par (ok. 340-260) w swej niezachowanej \'8cwi\'eatej opowie\'9cci (Hiera anagra-
\par phe), w kt\'f3rej stwierdzi\'b3, \'bfe bogowie - to tylko ub\'f3stwieni s\'b3awni
\par w\'b3adcy dawnych czas\'f3w. Na dobre rozwin\'ea\'b3a si\'ea opowie\'9c\'e6 fantastycz-
\par na w pierwszych stuleciach po Chr. Antonios Diogenes (w. II/III)
\par w zachowanych tylko w wyci\'b9gu 24 ksi\'eagach swych Niewiarygodnych
\par wypadk\'f3w za Thule \{Ta hyper Thulen apista, Thule - to wyspa
\par znacz\'b9ca kres znanego \'9cwiata) wprowadza\'b3 ju\'bf jako bohater\'f3w par\'ea
\par kochank\'f3w.
\par
\par Fantastyk\'ea komiczn\'b9 reprezentuje zachowany po\'9cr\'f3d pism Lukia-
\par na Lucjusz albo Osio\'b3 (Lukios e onos), historia m\'b3odzie\'f1ca magicznie
\par
\par 140
\par
\par 141
\par
\par przemienionego w os\'b3a, o wiele pi\'eakniejsza w swej dojrza\'b3ej wersji
\par \'b3aci\'f1skiej - Metamorfozach albo Z\'b3otym osie Apulejusza.
\par
\par Dalej idzie kilka w pe\'b3ni ju\'bf ukszta\'b3towanych i zachowanych
\par romans\'f3w: Charitona (koniec II lub pocz\'b9tek w. I przed Chr.)
\par O Chajreasie i Kallirhoe (Ta peri Chajrean kaj Kallirhoen), rzucone na
\par t\'b3o historyczne ko\'f1ca w. V przed Chr. Ksenofonta z Efezu (koniec
\par I wieku po Chr.) Opowie\'9cci efeskie o Antei i Habrokomesie (Ephesjaka
\par ta kat Anthejan kaj Habrokomen), wychwalaj\'b9ce wielk\'b9 bogini\'ea efes-
\par k\'b9, Artemid\'ea, kt\'f3ra czuwa nad rodzielanymi przez los kochankami;
\par
\par Jamblicha (druga po\'b3owa w. II po Chr.), znane w niepe\'b3nym wyci\'b9gu
\par Historie babilo\'f1skie (Babyloniaka), ongi\'9c tasiemiec w 35 ksi\'eagach
\par ekscytuj\'b9cy czytelnik\'f3w magi\'b9 chaldejsk\'b9.
\par
\par Osobne, literacko najwy\'bfsze miejsce nale\'bfy si\'ea Longosa Dafnisowi
\par i Chloe (Pojmenika ta kata Daphnin kaj Chloen, koniec w. II po Chr.),
\par uroczej opowie\'9cci o narodzinach i spe\'b3nieniu mi\'b3o\'9cci dwojga m\'b3odych
\par pasterzy na Lesbos, romansowi o wyj\'b9tkowym literackim wyrafino-
\par waniu, kt\'f3ry obok bukoliki mia\'b3 r\'f3wnie\'bf niema\'b3y wp\'b3yw na nastroje
\par sielskie literatury nowo\'bfytnej.
\par