Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Macedonia w ciągu XII i XIII w. stała się prowincją zewnętrznie grecką i upodobniła się do innych ziem Cesarstwa Bizantyńskiego. Jedynie ludność wiejska Macedonii pozostała wierna językowi słowiańskiemu i nie uległa hellenizacji. Dzięki niej istniały w XI —XII w. w górach Macedonii klasztory trzymające się liturgii słowiańskiej, jak klasztor Św. Prochora Pczińskiego i Św. Jakima Osogowskiego w północno-wschodniej Macedonii oraz klasztor Św. Gabriela w Lesnowie. Dzięki utrzymaniu się języka słowiańskiego na wsi macedońskiej rozwijał się w XI — XII w. wśród chłopstwa i drobnego bojarstwa macedońskiego ruch bogomilski, występujący przeciwko wielkim feudałom i Kościołowi greckiemu. Prowadząc walkę z herezją świeckie i kościelne władze bizantyńskie niszczyły systematycznie kulturę słowiańską w Macedonii, prześladując podejrzane o herezję duchowieństwo słowiańskie i paląc na stosach księgi głagolickie i cyrylickie.
VII. ZIEMIE SŁOWEŃSKIE W GRANICACH RZESZY NIEMIECKIEJ OPANOWANIE TERYTORIUM SŁOWEŃSKIEGO PRZEZ HABSBURGÓW W XII w. uformowały się ostatecznie podstawowe jednostki podziału politycznego terytorium słoweńskiego, zwane ziemiami. Najwcześniej ukształtowało się księstwo Karyntii, pozostające w rękach rodziny Spanheimów od 1122 do 1269 r. Styria utworzona z trzech marchii: Karantańskiej, Podrawskiej i Sawińskiej, należała do 1192 r. do feudalnej niemieckiej rodziny Traugau, a od 1192 do 1246 r. do margrabiów Austrii Babenbergów. Trzecia główna ziemia słoweńska Kraina, dawna Marchia Kraińska, znajdowała się we władzy świeżych przybyszów z Bawarii Andechsów, posiadających także część Istrii. W dolinie Goricy pozostało hrabstwo goryckie pod władzą odrębnej rodziny. Friulem oraz częścią Krainy i Istrii władał nadal patriarcha Akwilei. Wszyscy ci lokalni dynaści, podzieleni w XII w. na stronników cesarskich gibelinów i papieskich gwelfów, dążyli do przekształcenia swych posiadłości w faktycznie niezależne od cesarza państwa. Cel ten osiągnęli karynccy Spanheimowie i austriacko-styryjscy Babenbergowie, natomiast na południu proces kształtowania się państewek terytorialnych pod władzą lokalnych dynastów hamował patriarcha Akwilei. Najsilniejsze państewko w Słowenii utworzyli karynccy Spanheimowie, opanowawszy w XII w. także styryjską Podrawinę oraz Krainę. W ich rękach znalazł się zamek w Lublanie wraz z okręgiem, pierwszy raz wspomniany jako ich własność w 1144 r. Próbę zjednoczenia wszystkich ziem słoweńskich podjął w połowie XIII w. król Czech Przemysł Ottokar II (1253-1278;, wykorzystując wygasanie rodzin feudalnych panujących dotąd na słoweńskim terytorium: w 1246 r. Babenbergów, w 1251 r. Andechsów, a w 1269 r. Spanheimów. O Austrię i Styrię — spuściznę po Babenbergach, upominali się papież, królowie Niemiec, Czech i Węgier i książę Bawarii. Zwyciężył początkowo Przemysł Ottokar II, opanowując w 1251 r. Austrię i Styrię. Utracił wprawdzie na krótko Styrię na rzecz Węgrów, lecz wkrótce potem, w 1260 r., ją odzyskał. W 1270 r. zdobył Karyntię i Krainę, został także generalnym kapelanem patriarchy Akwilei we Friulu, uzyskał w ten sposób dostęp do Adriatyku. We władzy jego znalazły się niemal wszystkie ziemie zamieszkane przez Słoweńców. Popierali go wszyscy ci, którzy dążyli do likwidacji feudalnej anarchii w kraju: Kościół, powstające w tym czasie miasta oraz drobne rycerstwo 86 otaczane przez króla czeskiego opieką i chronione przed przemocą ze strony wielkich feudałów. W 1273 r. przeciwko Przemysłowi Ottokarowi II wystąpił nowo obrany w 1273 r. pierwszy król niemiecki z dynastii Habsburgów Rudolf I. Jako król niemiecki nadał on w lenno Austrię i Styrię swym synom Albrechtowi I i Rudolfowi. Pozyskał sobie feudałów Styrii, Karyntii i Krainy, niechętnych królowi czeskiemu, faworyzującemu mieszczaństwo i drobne rycerstwo. W 1278 r. doszło do decydującej bitwy pod Durnkrut, zwanym przez Czechów Suchymi Krutami, na wschód od Wiednia. Króla czeskiego posiłkowali w tej wojnie książęta śląscy. Czesi zostali pokonani, a Przemysł Ottokar II zginął na polu bitwy. Rudolf Habsburg opanował Austrię, Styrię, Karyntię i Krainę, kładąc podwaliny pod przyszłą potęgę domu habsburskiego. Zdobytymi ziemiami musiał się jednak podzielić ze swym głównym odtąd rywalem do panowania nad ziemiami słoweńskimi, Meinhardem hrabią Gorycji i Tyrolu, który uzyskał Karyntię i Krainę z Marchią Słoweńską. Rodzina ta utrzymywała żywe kontakty z Piastami śląskimi. Otton II, książę Karyntii, hrabia Gorycji i Tyrolu, poślubił w 1297 r. Eufemię, córkę Henryka V, księcia legnicko-brzeskiego, a wnuczkę słynnego Bolesława Łysego Rogatki. Wybitnym i ambitnym władcą był ostatni przedstawiciel rodu hrabiów gorycko-tyrolskich Henryk, zmarły w 1335 r. Jako bliski krewny ostatniego króla czeskiego z dynastii Przemyślidów, Wacława III, walczył o tron czeski z Habsburgami i opanował go na lat kilka. W czasie tej wojny Habsburgowie zawładnęli doliną Sawy, którą przyłączyli do Styrii (1311). Po odziedziczeniu wszystkich ziem Henryka gorycko-tyrolskiego posiadłości ich sięgały daleko na południe do strefy nad-adriatyckiej. W 1366 r. dotarli do morza poprzez terytorium krasowe dawnej Meranii, opanowali górny Kwarner, podporządkowując sobie miejscowego feudała Hugona z Devina. W ich władzy znalazła się większa część Krasu i wschodnie wybrzeże Istrii od Rijeki do Mośćenicy. O opanowaniu całej strefy górnoadriatyckiej Habsburgowie walczyli z Wenecją, Węgrami i nową rodziną hrabiów goryckich. Wenecja coraz silniej opanowywała posiadłości patriarchy akwilejskiego we Friulu i Istrii, aż w końcu wcieliła je do swego państwa (1420). Hrabiowie Gorycji jako wójtowie (zarządcy świeccy) patriarchy akwilejskiego objęli swą władzą Istrię i Krainę z Marchią Słoweńską, a w 1342 r. podzielili się na dwie gałęzie: gorycką i istryjsko-kraińską. Ta ostatnia zawarła z Habsburgami umowę o wzajemnym dziedziczeniu w razie wygaśnięcia rodziny. Układy o przeżycie już wówczas dawały Habsburgom wielkie korzyści. W 1374 r. zmarł ostatni władca Istrii i Krainy z rodu hrabiów goryckich i ziemie jego odziedziczyli Habsburgowie. Pod ich panowanie dostało się teraz wnętrze Istrii wraz z Pazinem. Podział Istrii na część habsburską i wenecką utrzymał się przez 400 lat. Do posiadłości w Istrii Habsburgowie przyłączyli w 1382 r. Triest z okręgiem, wykorzystując jego dążenia do uwolnienia się od weneckiego jarzma. W ten sposób siłą oręża lub zawieraniem korzystnych 87 układów o wzajemnym dziedziczeniu Habsburgowie opanowali większą część ziem słowiańskich. WALKA HABSBURGÓW Z HRABIAMI CYLEJSKIMI O ZIEMIE SŁOWEŃSKIE
|
WÄ…tki
|