Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych połączono i przekazano Sewerynowi
Ludkiewiczowi, połączone Ministerstwa Robót Publicznych i Komunikacji objął Alfons Kuhn. Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej przekształcono w Ministerstwo Opieki Spo- łecznej (departament pracy włączono do Ministerstwa Przemysłu i Handlu). We wrześniu 211 211 1932 r. tekę skarbu objął Wiadysław Zawadzki, komunikacji i robót publicznych - Michat Butkiewicz, a spraw zagranicznych - pik Józef Beck (2 XI 1932 r.). Po śmierci Boernera w kwietniu 1933 r. Ministerstwo Poczty objął ppik Emil Kaliński. Giosy ekonomistów twierdzących, że Polska od 1929 r. przeżywa kryzys ekonomiczny, próbowano określać jako tendencyjne wypowiedzi opozycji. Część ekonomistń;v związanych z rządem (np. Adam Krzyżanowski) giosiła, że chodzi tylko o koniunkturalnc zaburzenia i trudności. W tej sytuacji prowadzono politykę ekonomiczną przystosowania się do trudności. Opozycja doceniająca grozę potożenia była bezsilna. Natomiast rząd starai się bagatelizować dane o kryzysie. Zajmowano się raczej polityką. Skiad rządu i terror stosowany wobec opo- zycji spowodował, że w opinii publicznej stosunek rządu do zjawiska kryzysu kształtowai się zgodnie z anegdotą, która giosiła, że odpowiedzią premiera na alarmujące informacje o "sza- lejącym kryzysie" miai być rozkaz: "Aresztować kryzysa". Dopiero w 1931 r. uznano oficjalnie, że datujące się od 1929 r. zaburzenia stanowią kryzys ekonomiczny. W październiku 1932 r. opracowano kompleksowy program walki z kryzysem. Początkowo rząd na pierwszy plan wysuwai dążenie do utrzymania stałej waluty. Wedtug Zenobii Knakiewicz, "Osiągnięcie równowagi budżetowej i stabilizacji walutowej po prze- wrocie majowym, którą uzyskano w głównej mierze dzięki pożyczce stabilizacyjnej, trakto- wano jako największy i najbardziej trwały sukces. Plan stabilizacyjny kosztowat tak wiele zabiegów i i.obiony był z tak wielką reklamą, że trudno było przekreślić wszystko, co było z ! nim związane i startowae od nowa. Ponadto reżim J. Piisudskiego kiadi wielki nacisk nie tylko na stałość pieniądza, lecz także na wypiacalność wobec zagranicy. Czyniono to ze względów prestiżowych, jak i politycznych". ' W warunkach, gdy w skali światowej nastąpit generalny chaos, który spowodował upadek standardu ziota i zachwianie nawet funta brytyjskiego, rząd polski za wszelką cenę bronit stałości waluty wediug ustalonego kursu ziota. Ograniczono obieg pieniądza do sum znajdu- ' jących pokrycie w kurczących się w banku zapasach ziota. W warunkach, gdy USA wpro- wadzały moratorium i zawiesiły spłatę międzynarodowych długów, rząd polski wypiacai kolejne raty pożyczek. Ekonomiści rządowi giosili też konieczność zachowania tradyc yjnie pojętej równowagi budżetowej państwa. Cel ten osiągano przez spadek cen i ograniczenie tą drogą wydatków. Polityka deflacyjna rządu była krytykowana przez opozycję, szczególnie przez ekonomistów związanych z ruchem socjalistycznym (np. Oskar Lange, Michai Kalecki i in.). Domagano się dewaluacji ziotego; żądano wprowadzenia gospodarki planowej, robót publicznych, interwencjonizmu. Pod wpiywem oporu mas pracujących i krytyki opozycji w 1933 r. rząd podjąi plan zwalczania kryzysu. Podjęto m.in. akcję tzw. oddiużenia rolnictwa, obniżania cen skartelizo- wanych w przemyśle, nakręcenia koniunktury gospodarczej za pomocą robót publicznych, finansowania rolnictwa i akcję zwalczania bezrobocia (od 1933 r.). Obok specjalnego fundu- szu rolnictwa w kwietniu 1933 r. utworzono Fundusz Pracy i zatwierdzono plan robót publicznych; stworzono Fundusz Inwestycyjny i podjęto akcję kredytowo-budowlaną; pod- jęto również akcję osadnictwa podmiejskiego i ogródków działkowych. Organizowane akcje były niekonsekwentne. Przeznaczono na nie małe sumy pieniędzy. Polityka oddiużeniowa przyniosia korzyść głównie gospodarstwom obszarniczym. Małorolni i średniorolni chłopi skorzystali mniej, ponieważ zaciągnęli lichwiarskie pożyczki prywatne. Akcja zwalczania bezrobocia w latach 1933/1934 przyniosia bardzo ograniczone rezultaty. W 212 1933 r. na robotach publicznych zatrudniano zaledwie 28 tys., a w 1935 r. 98 tys. robotników. Roboty publiczne podjęto późno i w bardzo małym zakresie. Słabe efekty przyniosła również niekonsekwentna akcja obniżki cen skartelizowanych. Podjęta przez rząd polityka deflacyjna prowadziła do ograniczenia środków płatniczych na rynku pracy, zahamowania produkcji i spadku dochodu narodowego. Jeśli dochód spo- łeczny w 1928 r. przyjąć za 100, to w 1929 r. spadł on do 90,4%, 1930 r. - 69,2%, 1931 r.- 52,3%, 1932 r. - 41,5%, 1933 - 34,5%, 1934 r. - 38%. Pewien wzrost dochodu społecznego nastąpił dopiero w 1935 r. (44,8%). Dochód narodowy obniżyi się z 26 mld zł w 1929 r. do 12,5 mld zi w 1935 r., tj. o 52%. Według Z. Knakiewicz: "Była to polityka wyniszczająca. Straty
|
WÄ…tki
|