Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
W tym wyraźnie operacyjnym planie sposób życia prezentuje się jako zespół, system najważniejszych ilościowych i jakościowych wskaźników charakteryzujących poziom (jakość), układ i styl życia jednostki, grupy społecznej i całego społeczeństwa. Ten system wskaźników stanowi model wyjściowy sposobu życia, na podstawie którego opracowuje się modele prognostyczne: eksplora-tywny i normatywny. Porównując modele prognostyczne, opracowuje się zalecenia w zakresie planowania społecznego i zarządzania. Podstawowym problemem metodologicznym na tym etapie badania jest ustalenie kryteriów doboru wskaźników. Szczegółowa analiza tego problemu nie jest możliwa w ramach tego opracowania i powinna być przedmiotem specjalnych rozważań. Tutaj ograniczymy się do postulowania fundamentalnego kryterium. Jest nim — naszym zdaniem — efektywność systemu planowania społecznego i zarządzania w przezwyciężaniu przeżytków sposobu życia, właściwych nierozwiniętemu socjalizmowi, a tym bardziej po-praednim formacjom społeczno-ekonomicznym, i w aktywacji cech sposobu życia właściwych dla rozwiniętego socjalizmu oraz w podtrzymywaniu nowych kiełków komunistycznego sposobu życia. Zgodnie z tym kryterium system wskaźników jest opracowywany według podstawowych aspektów współczesnej rewolucji naukowo-technicznej i jej następstw społecznych. W pierwszym przybliżeniu system ten (dla sposobu życia całego społeczeństwa) wygląda następująco: Wyjściowy model sposobu życia A. Podstawowe wskaźniki jakościowe: 1) charakter własności środków produkcji; 2) społeczno-klasowa struktura społeczeństwa; 3) charakter, kierunek i istota klasowa ekonomiki; 4) charakter, kierunek i istota klasowa stosunków społeczno- 186 -ekonomicznych, politycznych, narodowościowych i ogólnospołecznych; 5) charakter, kierunek i istota klasowa kultury; 6) charakter wiodącej ideologii; 7) struktura nadbudowy politycznej; 8) charakter pracy; 9) charakter warunków życia; 10) charakter zagospodarowania otaczającego środowiska. Na tym poziomie socjalistyczny sposób życia może być określony jako ten, dla którego są charakterystyczne: — społeczna własność środków produkcji; — nieistnienie klas antagonistycznych; — zbliżenie klasy robotniczej, chłopstwa i inteligencji celem osiągnięcia społecznej jednorodności społeczeństwa; — planowy rozwój gospodarki w celu maksymalnego zaspokojenia potrzeb ludzi pracy; — nieistnienie wyzysku człowieka przez człowieka, ucisku społecznego i narodowościowego; ideowo-polityczna jedność ludzi pracy; — kultura narodowa w formie i socjalistyczna w treści; — ideologia marksistowsko-leninowska, kierownicza rola partii komunistycznej, zespolenie wokół niej całego narodu; — aktywny udział ludzi pracy w zarządzaniu produkcją, społeczeństwem; demokracja socjalistyczna; — praca socjalistyczna dla dobra społeczeństwa; — socjalistyczne warunki życia; — planowe zagospodarowanie i państwowa ochrona środowiska naturalnego. Socjalistyczny sposób życia w systemie wyliczonych wyżej wskaźników jakościowych charakteryzuje się kolegialnością, de-mokratyzmem, autentycznym humanizmem wszystkich stosunków społecznych. Rozwija on uczucia godności ludzkiej, długu zaciągniętego wobec społeczeństwa, koleżeńskiej wzajemnej pomocy, socjalistycznego internacjonalizmu i patriotyzmu. Radziecki sposób życia kształtował się jako sposób życia nowej historycznej wspólnoty ludzi — wielonarodowego radzieckiego społeczeństwa. Charakterystyczne właściwości radzieckiego sposobu życia to: nowy 187 stosunek ludzi do pracy i nowy stosunek społeczeństwa do człowieka pracy, zrodzona przez socjalizm nowa atmosfera psychologiczna i moralna, przejawiająca się wyraźnie we wszystkich sferach działalności narodu, pełne równouprawnienie mężczyzn i kobiet, ogólnonarodowa troska o dzieci, nowy stosunek do kultury, do wartości duchowych. Dla radzieckiego socjalistycznego sposobu życia charakterystyczny jest optymizm społeczny, mocne przekonanie człowieka o pewności jutra, którego podstawą są wielkie społeczno-ekonomiczne zdobycze socjalizmu, takie jak prawo do pracy i ciągły wzrost dobrobytu narodu. Temu sposobowi życia właściwy jest głęboko ludzki i kolektywny charakter stosunków między ludźmi, zrodzony ze zgodności interesów i celów. Ten sposób życia zakłada wysoki poziom świadomości, nieprzejednaną postawę wobec niedociągnięć w pracy, aktywność społeczną, mające za podstawę rozwinięte poczucie odpowiedzialności każdej jednostki za działalność swego kolektywu oraz całego społeczeństwa. Radziecki sposób życia stanowi najcenniejszy dorobek narodu, jego dumę (por. „Prawda" z 22 XII 1972 r. i 21 IV 1973 r. oraz „Kommunist" 1973, nr 5, s. 3—11). Socjalistyczny sposób życia jest charakterystyczny dla wszystkich etapów rozwoju społeczeństwa socjalistycznego. Łatwo jednak zrozumieć, że w rozwiniętym socjalizmie różni się on istotnie od sposobu życia w socjalizmie nierozwiniętym. W badaniu tej strony sposobu życia zasadniczą rolę odgrywają podstawowe wskaźniki ilościowe. B. Podstawowe wskaźniki ilościowe Wskaźniki ilościowe według podstawowych aspektów rewolucji naukowo-technicznej 1) Uzbrojenie w energię (w kilowatach lub kilogramach umownego paliwa na głowę ludności).
|
WÄ…tki
|