Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
17
Wg T. Borysa środowisko przyrodnicze spełnia co najmniej trzy podstawowe funkcje: o stwarza warunki dla przebiegu procesów życiowych i wspiera je, o dostarcza surowców i energii, czerpanych z zasobów odnawialnych i nieodnawialnych, które są bazą realizowanych przez człowieka procesów konsumpcji i produkcji, o pochłania skutki ubocznych działalności w tym odpadów i innych zanieczyszczeń. 18 17 J. Ciechanowicz, Prawo ochrony środowiska, Miscellanea, Koszalin 1995, s.29 18 Wskaźniki ekorozwoju, red. T. Borysa, Wyd. Ekonomia i środowisko, Białystok 1999, s.145 Rozdział 1- Teoretyczne problemy środowiska naturalnego i jego ochrony Strona 9 Podobnie funkcje środowiska postrzegane są przez J.T. Winpenny, który określił trzy „użytki” środowiska jako: o wspieranie procesów życiowych o dostarczanie surowców i energii wykorzystywanych w produkcji i konsumpcji o pochłanianie skutków ubocznych i produktów działalności społecznej i gospodarczej człowieka, przez glebę, wodę i powietrze. 19 Pierwsza z funkcji wymieniana przez T.Borysa i J.T.Winnpenny określona została przez tego ostatniego mianem funkcji biologicznej, natomiast pozostałe to funkcje gospodarcze. A. Bernaciak wskazuje, że funkcje gospodarcze środowiska to: o źródło pozyskiwania surowców i energii o zapewnienie przestrzeni geograficznej, czyli pole działalności gospodarczej, miejsce zamieszkiwania, i wypoczynku o środowisko asymiluje, neutralizuje, pochłania uboczne skutki i produkty działalności gospodarczej człowieka. 20 Funkcje biologiczne i gospodarcze są między sobą konkurencyjne, ze względu na to, że najczęściej gospodarcza eksploatacja zasobów przyrody nie sprzyja jej funkcji podtrzymania życia. Pierwszą z przytoczonych wyżej funkcji potwierdza A.M. Mannion, twierdząc, że w swojej działalności człowiek jest nierozerwalnie związany z biosferą, która jako element środowiska dostarcza mu przestrzeni do życia oraz wszelkich materialnych podstaw bytowania. Organizm człowieka jest heterotroficzny, wymaga dostarczania z zewnątrz energii, którą zdobywa przez selektywną konsumpcję roślin i zwierząt. Jedynie rośliny zielone mogą wytwarzać energię zawartą w pożywieniu.21 19 J. T. Winpenny, Wartość środowiska, PWE, Warszawa 1995, s.18 20 A. Bernaciak, W.M. Gaczek, Ekonomiczne...op.cit, s.15 21 A.M. Mannion, Zmiany środowiska...op.cit., s.12 Rozdział 1- Teoretyczne problemy środowiska naturalnego i jego ochrony Strona 10 Środowisko naturalne dostarcza człowiekowi zasobów. Pojecie zasobów lub zasobów naturalnych są pojęciem pojemnym. A.Woś przedstawia, że zasoby naturalne przyjęło się definiować jako dobra materialne i związane z nimi usługi, które są częścią szeroko rozumianej natury.22 Zasoby wg większości autorów dzielimy na odnawialne i nieodnawialne. Taki podział przytacza również A.Woś, który definiuje zasoby odnawialne przede wszystkim jako kopaliny (rudy metali, ropa naftowa, gaz, węgiel, siarka, kamienie użyteczne, wapień, sól i inne). Charakteryzują się tym, że wydobyte z ziemi zostają przetworzone i w swej pierwotnej (naturalnej) formie znikają, a złoże z którego powstały nie odtwarza się.23 Z.M. Karaczun zauważa, że oprócz złóż surowców mineralnych i energetycznych do takich zasobów należą również niektóre organizmy żywe i całe biocenozy, a ich nieodnawialność wynika przede wszystkim z długiego okresu powstawania.24 Zasoby odnawialne odznaczają się tym, że dopóki człowiek korzysta z nich racjonalnie, odnawiają się i stanowią „wieczny rezerwuar dóbr”, jak zauważa A.Woś, i dodaje, że praktycznie wszystkie zasoby naturalne, poza kopalinami, są odnawialne.25 Jednak zaznacza wcześniej, że: „Zasób naturalny nie jest więc tym zasobem, w popularnym tego słowa znaczeniu, z którego można czerpać bez ograniczeń.” Zbyt intensywne ich użytkowanie prowadzi do zakłócenia procesu samoodnawiania się. Z.M Karaczun uważa, że do zasobów odnawialnych należą rośliny i zwierzęta, woda, gleba, powietrze atmosferyczne. Ich odnawialność uwarunkowana jest jednak racjonalnym ich wykorzystaniem.26 Autorzy są więc zgodni co do względności podziału zasobów i zależności takiego podziału od sposobu eksploatacji tych zasobów. Pokrywa się to z opinią T.C. Koopmans, który określił, że zasobu nie można uznać za wyczerpywalny lub niewyczerpywalny z jego natury. W istocie rzeczy mamy do czynienia z przechodzeniem od zasobów wyczerpywalnych do odnawialnych lub niewyczerpywalnych i proces ten jest funkcją zmian technologicznych eksploatacji tych zasobów.27 22 A. Woś, Ekonomika odnawialnych zasobów naturalnych, PWN, Warszawa 1995, s.11 23 ibid. ,s. 12 24 Z.M. Karaczun, L.G. Indeka, Ochrona...,op.cit., s.44 25 A. Woś, Ekonomika...op.cit., s.13 26 Z.M. Karaczun, L.G. Indeka, Ochrona...,op.cit., s.44 27 T.C. Koopmans, The Transition from Exhaustible to Renewable or Inexhaustible Resources. w Economic Growth and Resources. Vol. 3. Natural Resources, The Macmillian Press Ltd., London, 1980, s.3 Rozdział 1- Teoretyczne problemy środowiska naturalnego i jego ochrony Strona 11
|
Wątki
|