Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
paroksetyna, fluok-setyna i sertralina, należące do leków przeciwdepresyjnych z grupy SSRI (selective serotonin reuptake inhibitor). Na przykład Katzelnick i współpracownicy (1995) stwierdzili, że sertralina stosowana w dawkach 50 do 200 mg dziennie zapewniała statystycznie istotną poprawę objawową u pacjentów z fobią społeczną. Wyniki tych badań niekiedy prowadzą do podważenia dotychczas obowiązujących poglądów w sprawie skuteczności niektórych leków stosowanych w terapii zaburzeń fobicznych. Na przykład okazało się, że często stosowane w leczeniu osób mających trudności z występowaniem przed większą publicznością p-blokery (np. atenolol) nie przeszły odpowiednio kontrolowanych badań klinicznych na pacjentach z prawidłowo zdiagno-zowanymi postaciami fobii społecznej, co podważa ich faktyczną przydatność (Turner, Beidel, Jacob, 1994).
Jest wiele dowodów na to, że znaczna część osób cierpiących na fobie społeczne nie jest właściwie leczona. Lekarze, szczególnie niebędący specjalistami z tego zakre- 38 Mieczysław Radochoński su, nie zapewniają im leczenia farmakologicznego sprawdzonego empirycznie. W swoich badaniach Swinson i współpracownicy (1992) potwierdzili obecność wielu błędów tego rodzaju. Szczególnie często popełniają je lekarze ogólni oraz personel pogotowia ratunkowego. Wspomniani autorzy postulują objęcie personelu medycznego specjalnym szkoleniem w zakresie rozpoznawania i terapii zaburzeń lękowych. Pomimo licznych prac potwierdzających celowość stosowania obu zaprezentowanych podejść, w dalszym ciągu nie ma zgody w sprawie faktycznej skuteczności poszczególnych technik terapeutycznych, podobnie jak ma to miejsce w stosunku do roli czynników biologicznych i psychologicznych w etiologii zaburzeń lękowych. Zwolennicy podejścia farmakologicznego starają się minimalizować znaczenie zmiennych psychologicznych i jednocześnie podkreślać ważną rolę zmiennych biologicznych, jak np. organiczne zmiany w mózgu, poziom hormonów, procesy neurochemiczne oraz wyposażenie genetyczne. Z kolei przedstawiciele koncepcji psychologicznych starają się udowodnić, iż zmienne biologiczne często są zewnętrzną manifestacją zjawisk i procesów psychicznych, które wywierają duży wpływ na przebieg tych pierwszych. W tej sytuacji wielu badaczy (np. Antony i współpracownicy, 1992) uważa, że nie ma powodu, aby akceptować jedno z tych stanowisk kosztem drugiego. Dlatego nowsze teoretyczne modele zaburzeń lękowych są oparte na założeniu, że w ich rozwoju należy się liczyć ze ścisłą interakcją czynników biologicznych i psychologicznych. Mimo jego niewątpliwej słuszności nadal zbyt rzadko spotykamy się ze współpracą badaczy reprezentujących obie grupy, a częściej mamy do czynienia z ignorancją i wzajemną krytyką. Wydaje się, że ubocznym efektem postępu w badaniach nad istotą zaburzeń lękowych może być rozwój i upowszechnienie się podejścia wielowymiarowego, które wymusi współpracę różnych specjalistów - zarówno teoretyków, jak i praktyków -w tej ważnej dziedzinie wiedzy. Bibliografia Antony M.M., Brown T.A., Barlow D.H. (1992): Current perspectives on panie and panie disorder. „Current Directions in Psychological Science" l, s. 79-82. Antony M.M., Barlow D.H. (1997): Social and specific phobias. W: A. Tasinan, J. Kay, J.A. Lieber- man (red.), Psychiatry. Saunders, Philadelphia, s. 1037-1059. Brooks J., Lewis M. (1976): Infants' responses to strangers: Midget, adult and child. „Child Deve- lopment" 47, s. 323-332. Brown T.A., Di Nardo P.A., Barlow D.H. (1994): Anxiety Disorders Interview for DSM-IY (ADIS- IV). The Psychological Corporation, San Antonio. DSM-IY (1994): Diagnostic criteria from DSM-IY. American Psychiatrie Association, Washington D.C. First M.B., Spitzer R.L., Gibbon M., Williams J.B. (1994): Structured Clinical Intemiew for Axis IDSM-IV Disorders - Patient Edition (SCID-I/P), Yersion 2.0). Biometrics Research Department, New York. Heimberg R.G. et al. (1990): Cognitive-behavioral group treatment for socialphobia: effectiveness in five-yearfollow-up. „Cognitive Therapy Research" 17, s. 325-329. FOBIA SPOŁECZNA, WYBRANE PROBLEMY DIAGNOZY I TERAPII 39 Heimberg R.G. et al. (1994): Cognitive-behavioral versus pharmacological treatment of social phobia: post treatment andfollow-up effects. W: Meeting of the Association for Advancement ofBe-havior Therapy. November 1994, San Diego, CA. Heimerg R.G. et al. (1995): Social phobia: diagnosis, assessment and treatment. Guilford Press, New York. ICD-10 (1997): Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Opisy kliniczne i wskazówki diagnostyczne. Uniwer. Wyd. Med. „Yesalius", Kraków-Warszawa. Juster H.R. et al. (1996): Social phobia and perfectionism. „Personality and Individual Differences 21,s.403-410. Kendall P.C., Braswell J. (1985): Cognitive-behavioral therapy for impulsive children. Guilford Press, New York. Kessler R.C. et al. (1994): Lifetime and 12-month prevalence of DSM-III-R psychiatrie disorders in the United States: Results from the National Comorbidity Survey. „Archives of General Psychiatry" 51, s. 8-19. Liebowitz M.R. et al. (1992): Phenelzine vs. atenolol in social phobia: a plecebo-controlled compari-son. „Archives of General Psychiatry" 49, s. 290-300. Maziade M. et al. (1985): Value ofdifficult temperament among 7-year-olds in the general population for predicting psychiatrie diagnosis at agę 12. „American Journal of Psychiatry" 142, s. 943-946.
|
WÄ…tki
|