Jak cię złapią, to znaczy, że oszukiwałeś. Jak nie, to znaczy, że posłużyłeś się odpowiednią taktyką.
Terapia poznawczo-behawioralna oddziaływała jednak na depresję mocniej niż farmakoterapia. Z badań katamnestycznych wynika także, że terapia poznawczo-behawioralna pozwala utrzymać uzyskaną poprawę po upływie określonego czasu od jej zakończenia, podczas gdy z nielicznych dostępnych danych wynika, iż farmakoterapia wiąże się z nawrotem zaburzeń po odstawieniu leków. W obrębie terapii poznawczo-behawioralnej nie odnotowano znaczącej różnicy wyników między poszczególnymi interwencjami, z wyjątkiem przewagi łączonych interwencji poznawczo-behawioralnych nad treningiem relaksacji połączonym z biologicznym sprzężeniem zwrotnym (biofeedback). Z porównania wyników pomiarów skuteczności wynika, że połączona terapia poznawczo-behawioralna daje lepsze efekty niż zastosowanie wyłącznie treningu relaksacyjnego, innych technik behawioralnych lub terapii poznawczej.
W literaturze fachowej mało jest pozycji poświęconych rezultatom terapii zespołu lęku uogólnionego, nie dziwi więc fakt, że publikacje poświęcone analizie predykatorów reakcji na terapię są równie nieliczne. Butler i Ana-stasiades (1988) odkryli, że niski poziom początkowego lęku i destabilizacji w połączeniu z wysokim poziomem początkowej depresji prognozował lepsze rezultaty leczenia u pacjentów poddanych treningowi panowania nad lękiem, zarówno bezpośrednio po terapii, jak i podczas badań kontrolnych po 6 miesiącach od jej zakończenia. Wyników tych nie udało się jednak powtórzyć w innym badaniu, gdy pacjentów poddawano albo terapii poznawczo-behawioralnej, albo wyłącznie terapii behawioralnej (Butler, 1993). W przypadku pacjentów leczonych terapią behawioralną większy lęk wykazany w pomiarach przed terapią wiązał się z większym lękiem po jej zakończeniu. I odwrotnie, w przypadku pacjentów leczonych terapią poznawczo-behawioralna jedynym istotnym predyktorem efektów terapii była tendencyjność interpretacji. Mówiąc konkretnie, jeśli pacjenci wykazywali przed terapią większą tendencję do interpretacji dwuznacznych sytuacji zewnętrznych jako sytuacji zagrażających, wiązało się to z wyższym poziomem lęku po zakończeniu leczenia. W sumie wyniki te wskazują, że w prognozowaniu wyników terapii ważne mogą być różne czynniki, które zależą od natury zastosowanej terapii. Borkovec i współpracownicy sprawdzili wpływ wielu różnych zmiennych procesu na wyniki terapii. Odkryli, że na podstawie oczekiwań pacjenta podczas pierwszej sesji można prognozować krótko- i długoterminowe rezultaty terapii (Borkovec i in., 1987; Borkovec, Mathews, 1988; Borkovec, Costello, 1993). Wprawdzie mechanizm związku między oczekiwaniami a rezultatami jest nieznany i nie musi mieć charakteru sprawczego (Chambless i in., 1997), to jednak uzyskane dane skłaniają do rozważenia możliwości, że modyfikacja negatywnych oczekiwań jest wartościowym celem na początku terapii. Bada- Regulacja emocji w zaburzeniu lękowym uogólnionym 97 cze wykazali także w dwóch eksperymentach, że wyższy poziom lęku podczas ćwiczeń relaksacyjnych i niższa częstotliwość stosowania relaksacji wiążą się z gorszymi wynikami terapii (Borkovec i in., 1987; Borkovec, Mathews, 1988), chociaż w innym badaniu nie wykazano takiego związku (Borkovec, Costello, 1993). Aby określić, w jakim stopniu zdolność do efektywnej relaksacji może zagwarantować dobre wyniki terapii, należy podjąć dalsze badania (Borkovec, Matthews, 1988). Częstą cechą zaburzenia lękowego uogólnionego jest współwystępowalność zaburzeń, jednak prawie nie ma prac poświęconych wpływowi współzachoro-walności na wyniki oddziaływań psychospołecznych. Większość badań dotyczących wyników terapii wyklucza pacjentów cierpiących na różne współwys-tępujące zaburzenia, w tym na napady paniki (Borkovec, Costello, 1993), zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne (Butler i in., 1987), dużą depresję (Butler i in., 1987, 1991) oraz uzależnienie od alkoholu lub jego nadużywanie (Barlow i in., 1992). Przeprowadzono niewiele badań na temat wpływu współzachoro-walności na terapię zaburzenia lękowego uogólnionego. Mimo iż z badanej próby wykluczono pacjentów spełniających kryteria dużej depresji, Butler i in. (1987) nie znaleźli różnic między wynikami terapii pacjentów z zespołem lęku uogólnionego spełniających kryteria małej depresji i osób niespełniających takich kryteriów. Barlow i in. (1992) odkryli natomiast, że tylko wyniki uzyskane przed terapią na Skali Depresji Becka (Beck Depression lnventory) już przed rozpoczęciem leczenia różnicowały pacjentów sklasyfikowanych później jako dobrze reagujących na terapię i niereagujących (ci pierwsi mieli znacząco niższe wyniki). Nie jest natomiast jasny wpływ symptomatologii depresji na wyniki terapii zespołu lęku uogólnionego. W badaniu, które zajmowało się wpływem współzachorowalności na osi II na wyniki terapii omawianego zaburzenia, pacjenci ze współwystępującym zaburzeniem osobowości uzyskiwali podobne wyniki, jak pacjenci bez współwystępującego zaburzenia osobowości, choć prawdopodobieństwo, że ci pierwsi zrezygnują z terapii, było wyższe (Sanderson i in., 1994b).
|
WÄ…tki
|